Dieta eliminacyjna- sposób diagnozowania alergii pokarmowej
- piątek, 20 września 2013 22:21
- admin
- 0 Comments
Pies dotknięty alergią pokarmową wymaga specyficznego postępowania dietetycznego, które stosowane konsekwentnie przynosi zwierzęciu ulgę i minimalizuje ryzyko nawrotu dokuczliwych objawów. Dieta eliminacyjna uznawana jest za jedyną wiarygodną metodę rozpoznawania alergii.
Skład diety eliminacyjnej ustalany jest na podstawie bardzo dokładnego wywiadu żywieniowego. Jeżeli właściciel nie jest w stanie dokładnie powiedzieć, co pies zjada w ciągu dnia, zaleca się prowadzenie dzienniczka dietetycznego przez okres około 2 tygodni. W dzienniczku opiekun zapisuje, wszystko, co podaje psu. Prowadzenie dzienniczka jest zalecane również w trakcie stosowania diety eliminacyjnej. Zapewnia to stałe monitorowanie i weryfikowanie działania diety.
|
Dziennik dietetyczny |
|||||||
|
Dzień |
Data |
Podany pokarm |
Pobrany pokarm |
Inne dostępne produkty |
Objawy 0-5 pkt. |
Stolec 0-5 pkt. |
Inne obserwacje |
|
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. |
|
|
|
|
|
|
|
Stosowanie diety eliminacyjnej jest czasochłonne i wymaga dużego zaangażowania i cierpliwości ze strony właściciela psa.
Założenia diety eliminacyjnej
- Zupełnie nowe źródło białka i węglowodanów np. konina, ziemniaki
- Najlepiej stosować jeden rodzaj białka i jeden rodzaj węglowodanów
- Stosowanie komponentów o wysokiej strawności składników pokarmowych dla psów
- Stosowanie białka hydrolizowanego (fragmentacja białka do mniejszych peptydów, a tym samym zmniejszenie masy cząsteczkowej, obniża potencjał alergizujący)
- Stopniowe wprowadzanie diety przez około 3-5 dni
- Zakaz podawania smakołyków, resztek posiłków ludzkich i innych przekąsek
- Dietę stosuję się przez około 8-10 tygodni
Jeśli dieta eliminacyjna prowadzi do zmniejszenia objawów klinicznych, ponownie podaje się wcześniejszą karmę i obserwuje się czy świąd powraca. Pojawienie się objawów jest potwierdzeniem alergii pokarmowej. Bardziej dokładne jest diagnozowanie poszczególnych podejrzanych komponentów alergizujących. Niestety, wielu właścicieli psów nie godzi się na identyfikację wszystkich składników alergennych, z obawy o powracające uporczywe objawy alergii. W takich przypadkach dopuszcza się stosowanie diety eliminacyjnej, jako diety bytowej pod warunkiem zbilansowania wszystkich niezbędnych składników.
Brak terapeutycznego efektu zastosowania diety eliminacyjnej nie wyklucza istnienia alergii, a może wskazywać na przykład na niewłaściwe białko użyte w etapie eliminacji alergenu pokarmowego.
Przykładowa eliminacyjna dieta domowa
Samodzielnie przygotowywana karma może nie być wystarczająco zbilansowana, dlatego zaleca się uzupełniać ją między innymi o źródła wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (PUFA), wapnia i innych związków witaminowo-mineralnych
Obecnie dostępny jest na rynku szeroki wybór diet hipoalergicznych, zawierających nowe i oryginalne źródła składników pokarmowych. Niestety, istnieje wiele niejasności dotyczących ich rzeczywistego składu. Dlatego bardzo ważny jest dokładny wybór diety, co pozwoli uniknąć ewentualnych problemów. Jak się bowiem okazuje, niektóre z tych diet są hipoalergiczne jedynie z nazwy i mogą zawierać nawet 6 – 7 różnych źródeł białka, co jest sprzeczne z założeniami diety hipoalergicznej. Wiele diet hipoalergicznych zawiera mięso drobiowe lub jagnięcinę. Należy jednak mieć na względzie, iż są to dość często stosowane źródła białka i unikać ich wybierając dietę nie uczulającą. Diety przemysłowe mogą ponadto zawierać „zakamuflowane” alergeny, najczęściej w postaci dodatków paszowych
Przykładowy skład karm przemysłowych
- ryż, jagnięcina, wątroba jagnięca, mąka ryżowa, sproszkowana celuloza, olej roślinny, węglan wapnia, sól jodowana, chlorek potasu, fosforan wapnia, tlenek żelaza, tlenek cynku, tlenek manganu, węglan kobaltu, jodan wapnia, selenin sodu, D-aktywowany sterol zwierzęcy, witamina E, tiamina, niacyna, pantotenian wapnia, chlorowodorek pirydoksyny, ryboflawina, kwas foliowy, biotyna, witamina B12
- sieja, ryż, mąka ryżowa, tłuszcz zwierzęcy, sproszkowana celuloza, olej roślinny, węglan wapnia, sól jodowana, chlorek potasu, fosforan wapnia, tlenek żelaza, tlenek cynku, tlenek manganu, węglan kobaltu, jodan wapnia, selenin sodu, D-aktywowany sterol zwierzęcy, witamina E, niacyna, pantotenian wapnia, chlorowodorek pirydoksyny, ryboflawina, kwas foliowy, biotyna, witamina B12
|
Sposób żywienia |
Zalety |
Wady |
|
Dieta domowa |
– Dokładna kontrola składu podawanej karmy – Łatwość w dostosowaniu do indywidualnych potrzeb |
– Słabo zbilansowana dieta, szczególnie w przypadku młodych zwierząt – Możliwość wystąpienia zaburzeń pokarmowych, po szybkiej zmianie karmy – Ograniczony czas przechowywania – Pracochłonność w przygotowaniu – Dostępność niealergennych składników pokarmu i ich koszt (np. konina, dziczyzna,mięso z łosia, kangura, strusia) |
|
Karma przemysłowa |
– Zastosowanie mało dostępnych źródeł białek – Wysoka strawność białek dzięki zastosowaniu hydrolizatów – Nie trzeba wprowadzać karmy stopniowo ze względu na wysoką strawność białek – Wygoda stosowania – Dość dobrze zbilansowana dieta (możliwość stosowania w okresie wzrostu zwierząt) – Dłuższy czas przechowywania po otwarciu – Dostępność na rynku |
– Niektóre dodatki paszowe mogą działać uczulająco – Wysoka cena – Mogą zawierać nawet 6 – 7 różnych źródeł białka, co jest sprzeczne z założeniami diety hipoalergicznej – Wiele diet hipoalergicznych zawiera mięso drobiowe lub jagnięcinę |
Pomimo wielu zalet stosowania karm przemysłowych hipoalergicznych, zdaniem niektórych autorów dieta przygotowana domowym sposobem jest skuteczniejsza w prawidłowym diagnozowaniu alergii pokarmowej.
dr Olga Lasek
Trudna sprawa- alergia pokarmowa
- czwartek, 12 września 2013 21:44
- admin
- 0 Comments
Liczba przypadków alergii pokarmowych u psów ciągle wzrasta. Świadczą o tym, chociażby liczne zapytania czytelników dogosfery dotyczące karmienia psów z alergią. Szacuje się, że alergie pokarmowe stanowią 1% wszystkich dermatoz (chorób skórnych) oraz jednocześnie 10% wszystkich przypadków alergii. Najczęstszymi przyczynami alergii u psów są pchły (jad), roztocza, pyłki i alergeny pokarmowe.
Definicja alergii pokarmowej
Ale czym jest alergia pokarmowa? Jest reakcją organizmu, dokładniej układu odpornościowego na składnik pokarmu. Jednym z ważniejszych czynników sprzyjających rozwojowi choroby alergicznej jest uszkodzenie „bariery jelitowej”, najczęściej przez wirusy i bakterie, antybiotyki, pasożyty. Przedostanie się antygenu z przewodu pokarmowego do krwi powoduje powstanie swoistych przeciwciał IgE.
Objawy alergii pokarmowej
Objawy alergii pokarmowej podobne są do tych, które wywoływane są również przez inne choroby. Ponadto system immunologiczny przewodu pokarmowego może reagować w różny sposób. Dlatego alergia pokarmowa jest schorzeniem trudnym do zdiagnozowania.
U psów objawami alergii pokarmowej są zazwyczaj objawy skórne, rzadziej pokarmowe.
Objawy kliniczne
- Świąd pojawiający się 4 – 24 godziny po jedzeniu.
- Bąble pokrzywkowe zlokalizowane na głowie, w okolicach fafli, powiek, u nasady uszu lub obejmujące całą powierzchnię ciała.
- Zmiany wtórne, będące skutkiem reakcji zwierzęcia na świąd – nadżerki, strupy, przebarwienia, otarcia
- Zaburzenia żołądkowo jelitowe, występują rzadko- wymioty, biegunki, częste oddawanie kału
- Wstrząs anafilaktyczny, w skrajnych przypadkach, niezwykle rzadki, objawiający się zatrzymaniem krwi w żyle wrotnej wątroby. U psów nie występują duszności jak w przypadku ludzi
Czynnikami, które zwiększają ryzyko wystąpienia alergii pokarmowej mogą być niewydolność trzustki i wszystkie czynniki, które wpływają na wzrost przepuszczalności błony śluzowej przewodu pokarmowego.
Najbardziej alergenne składniki
Alergenami pokarmowymi są rożne substancje, które posiadają zdolność wnikania do organizmu przez błonę śluzową przewodu pokarmowego. Najczęściej są to białka o dużej masie cząsteczkowej, ale mogą być nimi również białka drobnocząsteczkowe. Z reguły alergeny nie tracą swoich właściwości po ich ogrzaniu, są oporne na działanie enzymów proteolitycznych w przewodzie pokarmowym, co obniża szybkość ich trawienia i sprzyja wchłanianiu w formie niezmienionej lub mało zmienionej.
Najbardziej alergenne składniki diety psa
- wołowina – czynnikiem uczulającym jest albumina bydlęca i bydlęce IgG,
- mleko – czynnikiem uczulającym jest β-laktoglobulina, α-laktoalbumina, albumina surowicy bydlęcej oraz kazeina i laktoza
- jaja – bardziej uczula białko niż żółtko, czynnikiem uczulającym jest owoalbumina, owomukoid, konalbumina, lizozym i owomucyna
- ryby – najczęściej dorsz i tuńczyk, mogą być bezpośrednim źródłem histaminy,
- soja – czynnikiem uczulającym jest glicynia, globulina zawierająca inhibitor trypsyny
- zboże – czynnikiem uczulającym są albuminy, globuliny i białka glutenowe – gliadyna, gluteina.
- drób – czynnikiem uczulającym jest albumina
- ryż (czynnikiem uczulającym jest alergen o masie cząsteczkowej 16 kDa – są to albuminy należące do grupy inhibitorów amylazy i trypsyny)
- ziemniaki, pomidory – czynnikiem uczulającym są glikoproteidy
Badania naukowe potwierdziły powyższe informacje i wykazały, że do najczęstszych alergenów u psów należą: wołowina (48%) i mleko (50%), poza tym jaja (48%), kukurydza (33%), ryż (32%), mięso królika (30%), soja (28%), drób (28%) oraz jagnięcina (16%). Ponadto 35-48% zwierząt jest uczulonych na więcej niż jeden składnik diety
Predyspozycje występowania alergii pokarmowej
Alergia pokarmowa u psów nie zależy od płci, wieku ani rasy.
Objawy alergii mogą wystąpić od 4 miesiąca życia do 14 lat. Niemniej jednak, obecność zmian skórnych z towarzyszącym świądem u psów poniżej 6 miesiąca życia, sugeruje występowanie alergii pokarmowej. Chociaż zwykle alergia pokarmowa występuje u młodych zwierząt, najwięcej przypadków obserwowanych jest między 4 a 5 rokiem życia. Dodatkowo prawdopodobieństwo wystąpienia alergii u psów znacznie wzrasta przy żywieniu go tą samą karmą przez dłuższy czas (ok. 2 lata).
Różne źródła wymieniają niektóre rasy jako te, u których choroba ta występuje częściej i są one bardziej narażone na alergię pokarmową. Są to: dog argentyński, labrador retriever, shar-pei, bokser, owczarek niemiecki, West high land white terier, cairn terrier, cocker spaniel, springer spaniel, golden retriever, owczarek szkocki, sznaucer miniaturowy
Diagnozowanie alergii pokarmowej
Prawidłowa diagnoza alergii pokarmowej zależy przede wszystkim od przeprowadzenia szczegółowego wywiadu żywieniowego, obejmującego wszystkie podawane psu produkty: karmy, przekąski, nagrody, gryzaki, poszczególne składniki diety przygotowywanej w domu, leki doustne, dostęp psa do innych pokarmów takich jak jedzenie ludzkie, a także karmy innego zwierzęcia obecnego w domu, a nawet uwzględnienie materiałów, z jakich wyprodukowane są zabawki i miski, z których korzysta zwierzę.
Dieta eliminacyjna oraz wykonanie próby prowokacyjnej z tym składnikiem diety, który wytypowano jako przyczynę objawów, uznawane jest za jedyną wiarygodną metodę rozpoznawania alergii pokarmowej. Jednakże w rozpoznaniu przyczyny choroby mogą pomóc także badania laboratoryjne takie jak:
- ocena rozmazu krwi (eozynofilia),
- biopsja skóry (naciek eozynofilny, bazofilny i limfocytarny),
- testy na IgE (ang. RAST – radioalergosorbent, ELISA – enzyme-linked immunosorbent assay)
Medycynie weterynaryjnej nie są dokładnie znane właściwości alergenów pokarmowych, co jest problemem w diagnozowaniu choroby. Poniższe wskazówki mogą posłużyć do uzasadnionego podejrzenia psa o alergię pokarmową
- Choroba skóry przebiegająca ze świądem po wykluczeniu pasożytów
- Wiek poniżej 1 roku
- Uogólniona pokrzywka
- Zapalenie ucha zewnętrznego
- Równoczesne zaburzenia żołądkowo-jelitowe
- Nawroty choroby po leczeniu kortykosterydami
- Nawracające objawy, przewlekły charakter zmian
- U psów pyodermia powierzchowna (zgorzelinowe zapalenie skóry)
- Zwykle tylko jedno zwierzę dotknięte chorobą
- Potwierdzenie rozpoznania dietą eliminacyjną
Leczenie alergii
Niestety nie ma skutecznego lekarstwa na alergię pokarmową. Jedyne co możemy zrobić to eliminować z diety psa produkty, które go uczulają i unikać składników z grupy wysokiego ryzyka uczulającego oraz dokładnie kontrolować co nasz pies je.
dr Olga Lasek
