>
Świat psów w porównaniu do innych gatunków zwierząt charakteryzuje się ogromną rozmaitością ras, różniących się między sobą wielkością, budową, barwą i długością okrywy włosowej, temperamentem, psychiką, właściwościami fizjologicznymi oraz wieloma innymi predyspozycjami i skłonnościami, w tym i zdrowotnymi. Ta duża różnorodność cech jest przyczyną wielu problemów występujących w ich praktycznym żywieniu. Stawiają one przed właścicielami coraz to trudniejsze zagadnienia do rozwiązania: wybór odpowiedniego sposobu karmienia (dieta domowa, karma przemysłowa), rodzaj karmy (sucha, półsucha, mokra), ocena jakości karmy i wreszcie ocena poprawnego żywienia.
Podział karm ze względu na zawartość składników
Karmy |
|||
Pełnoporcjowe |
Uzupełniające |
||
W pełni zbilansowana karma, pokrywa zapotrzebowanie na wszystkie składniki |
Niezbilansowana, podawana w połączeniu z inna karmą, ma wysoką zawartość niektórych składników np.: białko, aminokwasy, witaminy, makro i mikroelementy |
||
|
energetyczne |
białkowe |
inne |
|
dodatki i smakołyki |
Stosując karmę pełnoporcjową w ilości zalecanej przez producenta, należy pamiętać, że każdy dodatkowy „posiłek” jest źródłem energii. Spożywanie energii w ilości przekraczającej zapotrzebowanie psa, przez dłuższy okres czasu prowadzi do nadwagi i otyłości.
Natomiast podawanie niezbilansowanej dawki prowadzi do różnych zaburzeń niedoborowych (aminokwasowych, witaminowych, mineralnych, NNKT), które mogą prowadzić w przypadku młodych zwierząt do nieprawidłowego rozwoju i wzrostu, a u dorosłych do problemów z rozrodem i wielu chorób. Przy długotrwałym stosowaniu gorszej jakości karmy mogą zajść zmiany w jakości okrywy włosowej, witalności i zdrowiu psa.
Podział karm ze względu na zawartość wody
Karmy |
||
mokra |
półsucha |
sucha |
20-35% suchej masy |
40-60% suchej masy |
> 88% suchej masy |
Karma konserwowa pełnoporcjowa |
Karmy przemysłowe pełnoporcjowe |
Karmy przemysłowe |
Karma konserwowa uzupełniająca |
Karmy przemysłowe uzupełniające |
Karmy przemysłowe |
Dieta domowa |
Kiełbaski, pasztety |
|
Komponenty: mięso, ryby, twaróg |
|
Komponenty: mączki zwierzęce, |
W żywieniu psów można wyróżnić dwa sposoby żywienia: domowe oraz karmami przemysłowymi. W zależności od sposobu żywienia wyróżniamy karmy mokre, półsuche i suche. Podział ten wynika z zawartości suchej masy co jest związane z przydatnością do spożycia karmy. Karma zawierająca powyżej 85% suchej masy nie psuje się- bakterie i pleśnie nie mają możliwości rozwoju, natomiast karmy o niższej zawartości suchej masy wymagają dodatkowej konserwacji (pasteryzacja, środki konserwujące itd.). W tabeli 1 przedstawiono metody konserwacji karm w zależności od zawartości suchej masy.
Tabela 1. Metody konserwacji stosowane w produkcji karm dla psów
Rodzaj karmy |
Zawartość |
Metoda konserwacji |
Sucha |
<12 |
Suszenie (pozbycie się wody z komórek powoduje obniżenie ciśnienia osmotycznego i uniemożliwia tym samym dostęp mikroorganizmów) Liofilizacja (suszenie sublimacyjne, polegające na usunięciu wody z zamrożonego materiału przy obniżonym ciśnieniu) |
Półsucha
|
40-60 |
Obniżanie aktywności wody przez zastosowanie pochłaniaczy wilgotności, inhibitorów pleśni, niskiego pH |
Mokra
– Konserwowa – Mrożona |
70-85 72-85 60-80 |
Sterylizacja termiczna, konserwanty, mrożenie Podgrzewanie i/lub pasteryzacja, konserwanty Mrożenie |
Z badań ankietowych przeprowadzonych na właścicielach psów wynika, że znaczna większość stosuje karmy przemysłowe suche. Stosowanie tego typu karm jest wygodne- tylko nasypujesz do miski, nie musisz znać zapotrzebowania i wartości pokarmowej pasz, ani zasad prawidłowego bilansowania dawki i masz pewność, że potrzeby energetyczne i pokarmowe Twojego psa zostaną pokryte. Ponadto karmy suche mają długi termin przydatności do spożycia, nawet po otwarciu opakowania (oczywiście pod warunkiem odpowiedniego przechowywania). Wady i zalety stosowania karm suchych, półsuchych i mokrych przedstawiono w tabeli 2
Tabela 2. Zalety i wady karm przemysłowych
Karma
|
Zalety |
Wady |
Sucha |
Można długo przechowywać po otwarciu, Skondensowana zawartość energii i białka, Bardziej ekonomiczny niż żywność zawierająca wodę |
Niekiedy witaminy zniszczone obróbką cieplną, Psuje się przechowywany w wilgotnym miejscu Niekiedy niechętnie pobierany przez psy Konieczność podawania większej ilości wody |
Półsucha |
Bardzo apetyczny, Składniki łatwo strawne, Praktyczne opakowania zawierające dzienną porcję |
Wymaga często przechowywania w lodówce, Psuje się po otwarciu, Psuje się w wilgotnym miejscu, Kosztowny w przechowywaniu, Nietolerowany przez niektóre psy |
Mokra |
Długi termin przydatności do spożycia przed otwarciem, Bardzo smaczny Składniki łatwo strawne |
Nietrwałe opakowania, Kosztowne przechowywanie ( 75% wody), Wysoki koszt jednostkowy, Utrudnienia w transporcie, Utrudnienia w magazynowaniu, Psuje się po otwarciu |
Obecnie dostępnych jest wiele karm przemysłowych różniących się składem komponentowym, składem chemicznym, strawnością składników pokarmowych i smakowitością. Jednakże wybór odpowiedniej karmy przemysłowej nie jest łatwy. Karmy mogą znacznie różnić się jakością, o której decyduje przede wszystkim wartość pokarmowa skład komponentowy oraz smakowitość. Ważne jest aby karma dla psów zawierała odpowiednią zawartość pasz pochodzenia zwierzęcego (mięso świeże , suszone), które są najlepszym źródłem białka dla psów. O jakości karmy decyduje również technologia produkcji karmy- szybkie i niewłaściwie warunki suszenia bądź ekstrudowania mogą spowodować zmniejszenie zawartości składników pokarmowych ich utratę lub zmianę struktury, co może wiązać się z obniżeniem ich strawności. Poniżej przedstawiono podział karm ze względu na jakość
Podział karm ze względu na jakość:
Karmy |
||
popularne |
premium |
generyczne |
„Marki znane z reklam” Koncerny przeznaczają znaczne fundusze na reklamę |
„Specjalistyczne” Producenci wytwarzają karmy specjalistyczne dla psów w poszczególnych etapach życia, o określonym stopniu aktywności i trybie życia |
„Najtańsze” Założeniem producentów jest wytworzenie jak najtańszego produktu |
Zawierają komponenty o przeciętnej jakości, ogólnie charakteryzują się mniejszą strawnością składników niż karmy premium |
Zawierają komponenty wyższej jakości, wyższa strawność składników niż karmy popularnych marek i firm generycznych. Wyższa cena karmy ale koszt pojedynczego posiłku porównywalny z pozostały |
Zawierają najtańsze komponenty, karmy odznaczają się najniższą strawnością składników. Brak przeprowadzanych testów żywieniowych na tych produktach |
dr Olga Lasek
Zdjęcie ilustrujące artykuł pochodzi ze strony W świecie Margaretki