Ponieważ kwestia pasożytów bywa bagatelizowana przez opiekunów psów, postanowiliśmy nieco bliżej przyjrzeć się niektórym z nich. Czy są niebezpieczne dla naszych podopiecznych, czy  możemy zarazić się od swoich czworonożnych przyjaciół? Jak zwalczać i jak zapobiegać? Jak chronić siebie i nasze zwierzaki przed niechcianymi gośćmi?

Zapraszamy do przeczytania artykułu autorstwa znanego i cenionego w środowisku weterynarzy parazytologa* dr  Jarosława Paconia, adiunkta w Zakładzie Parazytologii Katedry Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni, Psów i Kotów Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.

W dzisiejszym artykule nadmienimy w jaki sposób ogólnie pasożyty wpływają na zdrowie naszych psów. A ponieważ temat jest długi, to w tej części skupimy się na pierwotniakach. 

Pasożyty psów, zwalczanie i zapobieganie.

Sposoby oddziaływania pasożytów na żywiciela.  

< Mechaniczny – np.: uszkadzanie błony śluzowej jelit przez nicienie lub tasiemce, uszkadzanie narządów przez wędrujące larwy nicieni lub osiadłe larwy tasiemców, uszkodzenia skóry przez aparaty gębowe kleszczy.

< Toksyczny – np.: metabolity wydalane przez pasożyty wewnętrzne, ślina i wydaliny pasożytów zewnętrznych.

< Odjadanie – pobieranie składników odżywczych przez pasożyty jelitowe, np. tasiemce i nicienie.

< Przenoszenie drobnoustrojów chorobotwórczych – np.: babeszjoza i borelioza przenoszona przez kleszcze.

Wybrane pasożyty występujące u psów:

1. Pierwotniaki

Giardia

Giardia duodenalis jest kosmopolitycznym wiciowcem występującym jako trofozoit i cysta w dwunastnicy, początkowym odcinku jelita cienkiego oraz w przewodach żółciowych i pęcherzyku żółciowym. Trofozoit, jest gruszkowatego kształtu, po stronie brzusznej posiada nerkowaty krążek czepny, którym przytwierdza się do błony śluzowej przewodu pokarmowego. Cysta stanowi formę inwazyjną, zarażenie następuje drogą pokarmową – przez połknięcie cyst pasożyta. Zarażenie psa może nastąpić przez  picie wody ze wspólnej miski, zjedzenie zarażonego kału czy wzajemne wylizywanie się psów. Człowiek od psa zaraża się najczęściej przy braku higieny w kontaktach z psem.

Inwazja Giardia duodenalis najczęściej przebiega przewlekle ze słabo nasilonymi objawami jelitowymi, niejednokrotnie bagatelizowanymi przez właściciela.

W postaci ostrej dochodzi do cuchnących biegunek, chory pies nie ma apetytu, postępuje wychudzenie i odwodnienie, spada odporność gdyż zaburzone jest wchłanianie białek z przewodu pokarmowego. Objawy giardiozy mogą przypominać ostre zapalenie trzustki. W diagnostyce obecnie jako podstawowy wykonuje się test ELISA, wykrywający antygeny Giardia sp. w kale z pewnością 98-99%, jest to badanie jednorazowe. Tradycyjne rozpoznanie giardiozy opiera się na wykryciu w badaniu mikroskopowym kału cyst lub trofozoitów. Do badania mikroskopowego należy pobrać materiał z trzech kolejnych porcji kału. Nie stwierdzenie w kale Giardii nie przesądza o ujemnym wyniku badania, niejednokrotnie cysty znajdowano w czwartej  lub kolejnej próbce kału.

Giardia duodenalis występuje w kilku genotypach, które mogą występować u różnych żywicieli, istnieją genotypy wspólne dla człowieka i zwierząt. Dobrze jest przy okazji wykrycia giardiozy u swojego psa wykonać także badanie na tego pasożyta u ludzkich domowników gdyż pies może być źródłem zarażenia dla ludzi, ale także człowiek dla psa.

Do leczenia psów chorujących na giardiozę najczęściej używany jest fenbendazol podawany przez 5 dni, skuteczny jest także metronidazol i tinidazol jednak ten ostatni nie jest zarejestrowany jako lek dla psów. Jeżeli mamy stado psów to nowego przyjmujemy dopiero po badaniu kału albo po kwarantannie, jeżeli wykryjemy Giardię to leczymy a potem dopuszczamy do stada. Kuracji nie powtarzamy, po 5 dniach leczenia z reguły nie ma potrzeby, można zrobić w tydzień po zakończeniu test sprawdzający.

Kokcydia – należą do nich dwa rodzaje pierwotniaków: Cystoisospora i Sarcocystis.

Rodzaj Cystoisospora tworzy jajowate oocysty, postacią inwazyjną jest dojrzała oocysta zawierająca dwie spory po 4 sporozoity. Cykl rozwojowy składa się z trzech faz, z których dwie przebiegają w nabłonku jelita cienkiego oraz trzecia, która ma miejsce w środowisku zewnętrznym. W cyklu rozwojowym może występować warunkowy żywiciel pośredni, dochodzi do tego gdy inwazyjne oocysty zostaną zjedzone przez myszy, koty lub bydło, w ich narządach wewnętrznych wykształcają się stadia rozwojowe inwazyjne dla psów. Okres od zarażenia do wystąpienia objawów wynosi od 5 do 10 dni.

Cystoisospora największe zagrożenie stanowi dla szczeniąt i młodych psów, postacie rozwojowe powstające w jelicie psa uszkadzają nabłonek jelitowy prowadząc do powstawania stanów zapalnych błony śluzowej jelit. Objawami klinicznymi są biegunki trwające u szczeniąt do kilkunastu dni, mogące powodować odwodnienie i hamować rozwój, u starszych psów biegunki trwają krócej. Często objawy samoistnie zanikają gdy przejdzie cały cykl rozwojowy i nie dojdzie do reinwazji. Pasożyty te stanowią zagrożenie szczególnie dla szczeniąt, zarażone pieski często oprócz biegunki i obniżonego apetytu nie wykazują innych objawów, są wesołe i ruchliwe, jednak szybko manifestuje się zahamowanie wzrostu, które bardzo trudno zrekompensować po zwalczeniu inwazji. Niejednokrotnie źródłem zarażenia są dorosłe psy (suka zarażająca szczenięta), które chorują bezobjawowo.

W diagnostyce wykorzystuje się mikroskopowe badanie kału, które jednoznacznie wskazuje na inwazję. W zwalczaniu stosuje się toltrazuryl w dawce jednorazowej, zalecane jest jak najszybsze podanie leku żeby nie dopuścić do rozszerzenia się inwazji, np.: gdy pasożyta stwierdzimy u jednego szczeniaka w miocie lek podajemy wszystkim, łącznie z suką.

Do rodzaju Sarcocystis należą pierwotniaki posiadające żywiciela pośredniego, należą tu owce, świnie i bydło, oocysty są niewielkie, w chwili wydalania z kałem są już w pełni inwazyjne.  Żywiciele pośredni zarażają się wydalonymi przez psa sporocystami, w organizmie żywiciela pośredniego dochodzi do kolejnego etapu rozwoju w wyniku czego w mięśniach powstają cysty (cewy Mieschera) będące formami inwazyjnymi dla psów. Po zjedzeniu zarażonego mięsa z cystami dochodzi do kolejnych etapów rozwoju w jelicie psa, w efekcie powstają stadia inwazyjne dla żywicieli pośrednich. Inwazja Sarcocystis sp. jedynie u młodych psów prowadzi do biegunek, wskazówką do postawienia odpowiedniej diagnozy jest informacja czy zwierzęta były karmione surowym mięsem. Opisane są przypadki gdzie źródłem zarażenia szczeniąt były przysmaki w postaci wędzonych uszu wieprzowych, wędzonych tchawic lub ogonów wołowych. Mięso podawane szczeniętom powinno być poddane obróbce termicznej. Znalezienie oocyst w kale, w badaniu koproskopowym potwierdza diagnozę. Z reguły nie ma potrzeby podawania leków, w uzasadnionych przypadkach stosuje się toltrazuryl.

cdn.

*parazytologia [gr. parásitos ‘współbiesiadnik’, lógos ‘słowo’, ‘nauka’],nauka zajmująca się badaniem pasożytów i zjawisk pasożytnictwa oraz wyjaśnianiem mechanizmów interakcji zachodzących w układzie pasożyt–żywiciel;jest nauką kompleksową, związaną z różnymi działami biologii, z medycyną, weterynarią i rolnictwem. Naukowe podstawy parazytologii zostały zapoczątkowane w XVII w (źródło: http://encyklopedia.pwn.pl )

O autorze:

® © Materiał chroniony prawem autorskim – wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy portalu DOGOSFERA.PL

Polecamy: