>
Zapraszamy do przeczytania kolejnego artykułu autorstwa znanego i cenionego w środowisku weterynarzy parazytologa* dr Jarosława Paconia, adiunkta w Zakładzie Parazytologii Katedry Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni, Psów i Kotów Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
W dzisiejszym artykule autor skupia się na tasiemcach.
*parazytologia [gr. parásitos ‘współbiesiadnik’, lógos ‘słowo’, ‘nauka’],nauka zajmująca się badaniem pasożytów i zjawisk pasożytnictwa oraz wyjaśnianiem mechanizmów interakcji zachodzących w układzie pasożyt–żywiciel;jest nauką kompleksową, związaną z różnymi działami biologii, z medycyną, weterynarią i rolnictwem. Naukowe podstawy parazytologii zostały zapoczątkowane w XVII w (źródło: http://encyklopedia.pwn.pl )
Pies jako zwierzę mięsożerne może być żywicielem wielu różnych gatunków tasiemców, których żywicielami pośrednimi najczęściej są zwierzęta roślinożerne, wszystkożerne lub gryzonie. W czasach, w których psy były karmione odpadami poubojowymi, patrochami pozostałymi po polowaniach lub same musiały „dożywiać się”, polując na drobne zwierzęta, pies mógł być żywicielem nawet kilkunastu gatunków tasiemców. Obecnie w związku ze zmianą sposobu żywienia psów i stosowania głównie karm gotowych praktycznie pozostał tylko jeden gatunek – tasiemiec psi (Dipylidium caninum), którego żywicielem pośrednim są larwy pcheł i wszoły psie. Tasiemiec psi (Dipylidium caninum) to najczęściej notowany robak płaski u psów i kotów. Jest gatunkiem kosmopolitycznym, postać dojrzała pasożytuje w jelicie cienkim psów i innych psowatych oraz kotów.
Dojrzały tasiemiec osiąga 20-80 cm długości. Główka zaopatrzona jest w cztery przyssawki i wysuwalny ryjek uzbrojony w 3 do 7 rzędów haków. Człony dojrzałe zawierają podwójny komplet narządów rozrodczych i po dwa kraterowate ujścia płciowe na bocznych krawędziach. W członach macicznych znajduje się charakterystyczna macica składającą się z wielu torebek zawierających jaja. Człony te mają zdolność ruchu i mogą aktywnie wypełzać z odbytu żywiciela ostatecznego lub z wydalonego kału. Człony maciczne tasiemca psiego przypominają kształtem pestki ogórka lub dyni, stąd wzięła się druga nazwa tego pasożyta – tasiemiec ogórkowy Taenia cucumerina. W rozwoju występuje żywiciel pośredni, którym są pchły: psia, kocia lub ludzka oraz wszoły, np. wszoł psi lub koci. W przypadku pcheł, jajami tasiemca zarażają się larwy posiadające aparat gębowy typu gryzącego, u wszołów jaja tasiemca zjadane są przez formy dojrzałe z gryzącym aparatem gębowym. W żywicielu pośrednim po ok. 3 miesiącach rozwija się larwa typu cysticerkoid stanowiąca formę inwazyjną. Żywiciel ostateczny zaraża się, połykając żywiciela pośredniego zawierającego cysticerkoid lub samą larwę.
Objawami tasiemczycy jest wychudzenie, „wilczy apetyt”, matowa i łamliwa sierść. Ponadto człony tasiemca wypełzając czynnie z odbytu mogą powodować saneczkowanie (nie jest to jednoznaczna wskazówka bo saneczkowanie może też występować przy podrażnieniu gruczołów przyodbytowych czy przy zaburzeniach gastrycznych). Tasiemcem tym może zarazić się człowiek, źródłem zarażenia dla człowieka są najczęściej larwy inwazyjne D. caninum znajdujące się na sierści lub w jamie ustnej psa po rozgryzieniu lub rozerwaniu żywiciela pośredniego.
Intensywność inwazji pozostałych gatunków tasiemców, w tym tasiemca bąblowcowego (Echinococcus granulosus) nie przekracza jednego procenta. Tasiemiec bąblowcowy notowany jest jedynie u psów karmionych odpadami rzeźnianymi lub u psów myśliwskich karmionych patrochami po polowaniach. Żywicielami pośrednimi są tutaj zwierzęta wszystkożerne: świnie, dziki, zwierzęta roślinożerne: bydło, owce, kozy, dzikie przeżuwacze oraz człowiek. Formy inwazyjne tego tasiemca (pęcherze bąblowcowe) lokalizują się głównie w wątrobie lub w innych narządach wewnętrznych żywiciela pośredniego, zjedzenie ich przez psa powoduje zarażenie.
Tasiemiec bąblowcowy jest mały, sięga 3,5 – 5mm długości, ma 3-4 człony, często w jelicie psów występuje w dużej liczbie jednak nie powoduje nasilonych objawów. Stanowi przede wszystkim zagrożenie dla właściciela, który może stać się żywicielem pośrednim, rozwinięcie się np. w wątrobie człowieka pęcherza bąblowcowego z reguły kończy się zabiegiem chirurgicznym.
Człony maciczne bąblowca mogą samodzielnie wypełzać z odbytu psa, poruszać się po sierści lub rozpadać i rozsiewać jaja w środowisku (mieszkanie właściciela również), stanowią w ten sposób zagrożenie dla człowieka. Najprostszym rozwiązaniem jest regularne odrobaczanie psów i odpowiednie żywienie.
Jedyną metodą, którą można wykryć tasiemca jest badanie kału, często można zobaczyć człony tasiemca w kale, na posłaniu psa lub na sierści w okolicy odbytu. W praktyce dostarczoną próbkę kału i pojemnik zawsze przed badaniem mikroskopowym oglądamy, czy nie ma członów tasiemca psiego na ściankach czy na powierzchni kału. Najczęściej przyjmujemy, że jeżeli pies złapał pchły to jest wysokie prawdopodobieństwo, że będzie miał tasiemca i oprócz odpchlenia należy psa także odrobaczyć. Lekiem z wyboru jest prazikwantel (praziquantel), występuje w każdym standardowym leku odrobaczającym, nieco gorzej działa niklozamid, na tasiemca psiego należy podać go trzykrotnie. Psy karmione odpadami rzeźnianymi odrobaczamy częściej (co 3 mies.).
Poprzedni artykuł: Pasożyty psów, zwalczanie i zapobieganie. Część I – Giardia (lamblia) oraz kokcydia.
O autorze:
® © Materiał chroniony prawem autorskim – wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy portalu DOGOSFERA.PL
Polecamy: