Bezpieczne i skuteczne odchudzanie psów – warsztaty
- wtorek, 20 kwietnia 2021 17:29
- redakcja
- 0 Comments
Rejestracja jest możliwa poprzez formularz na stronie internetowej oraz drogą e-mail (szkolazywienia@urk.edu.pl)
Patronat medialny: DOGOSFERA.PL
Czytaj także: Otyłość a problemy zdrowotne u psów
Otyłość a problemy zdrowotne u psów
- czwartek, 10 grudnia 2020 14:35
- redakcja
- 0 Comments
U zwierząt proponowane są dwie definicje otyłości. Pierwsza z nich opiera się na terminie matematycznym, który mówi o ile procent została przekroczona prawidłowa masa ciała. Zawartość tkanki tłuszczowej u zwierząt o prawidłowej kondycji wynosi 15-20%. Zatem otyłość definiowana jest jako nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej w organizmie, skutkujące przekroczeniem prawidłowej masy ciała o ponad 20% w stosunku do optymalnej masy ciała dla danego osobnika. Druga definicja skupia się na stopniu fizjologicznego upośledzenia związanego z nadmiernym gromadzeniem się tkanki tłuszczowej w organizmie zwierzęcia. Według niej otyłość to „nadmierne gromadzenie się tkanki tłuszczowej w ilości ograniczającej prawidłowe funkcjonowanie organizmu” oraz „stany patologiczne charakteryzujące się nadmiernym zgromadzeniem tłuszczu, niż jest wymagany do optymalnego funkcjonowania organizmu”. W tego typu definicji faktem jest, że otyłość jest szkodliwa dla zdrowia.
U psów podobnie jak u ludzi, nadmierna masa ciała wpływa negatywnie na ogólny stan zdrowia, skraca długość życia oraz powoduje wiele problemów zdrowotnych oraz utrudnia normalne funkcjonowanie. Rola tkanki tłuszczowej nie kończy się na magazynowaniu energii oraz biernej ochronie mechanicznej narządów wewnętrznych, ale związana jest również z działalnością wydzielniczą. Adipokiny to białka wydzielane przez adipocyty zawarte w białej tkance tłuszczowej. Intensywność ich wydzielania uzależniona jest od masy tkanki tłuszczowej w organizmie oraz sposobu odżywiania organizmu. Odgrywają one kluczową rolę w powstawaniu lub nasileniu się objawów wielu chorób związanych z otyłością. Wykazano, iż jest ona aktywnym endokrynologicznie narządem wpływającym regulacyjnie na wiele fizjologicznych procesów zachodzących w organizmie. Głównym zadaniem adipokin jest zarządzanie metabolizmem glukozy za pośrednictwem substancji prohiperglikemicznych (obniżające wrażliwość tkanek na insulinę) oraz antyhiperglikemicznych (podwyższające wrażliwość tkanek na insulinę). Do adipokin należą rezystyna, cytokiny, RBP4 oraz leptyna, adiponektyna, wisfatyna i omentyna. Niektóre z adipokin pełnią funkcję endokrynną (np. adiponektyna, leptyna), a inne odznaczają się działaniem autokrynnym i parakrynnym względem samej tkanki tłuszczowej (np. TNF-α). Ze względu na funkcje adipokin, wśród nich wyróżnia się czynniki angiogenne (czynnik wzrostu śródbłonka naczyń), białka ostrej fazy (haptoglobina), cytokiny (IL-6), czynniki stabilizujące ciśnienie krwi (angiotensynogen), białka biorące udział w homeostazie naczyniowej (inhibitor aktywatorów plazminogenu typu 1). Ta różnorodność pełnionych funkcji oznacza, że adipokiny uczestniczą w regulacji metabolizmu oraz komunikacji z szeregiem narządów w organizmie. U otyłych osobników obserwuje się zwiększone wytwarzanie leptyny, IL-6, PAI-1, TNF-α i haptoglobiny, zaś wydzielanie adiponektyny spada. Wyżej opisane zmiany związane z produkcją adipokin u osobników otyłych mogą powodować zaburzenia procesów metabolicznych lub przyczynić się do powstawania różnego typu schorzeń w wielu układach organizmu.
Na schemacie przedstawiono zaburzenia ogólnoustrojowe rozwijające się w otyłości:
Nadmierna masa ciała związana jest z zaburzeniami metabolicznymi takimi jak:
- Hiperlipidemia/dyslipidemia
- Insulinooporność
- Nietolerancja glukozy
Otyłość jest bezpośrednim czynnikiem zwiększającym ryzyko wystąpienia insulinooporności oraz hiperinsulinemii, które nie są jednostkami chorobowymi jednak istotnie wpływają na metabolizm. Oporność na insulinę oznacza obniżoną wrażliwość tkanek na wychwytywanie tego hormonu, natomiast w przypadku hiperinsulinemii, zwiększona ilość insuliny we krwi nadmiernie stymuluje pracę tkanek wrażliwych na obecność hormonu. Nieprawidłowa gospodarka insuliną oraz glukozą z czasem prowadzi do zachwiania równowagi między nimi oraz do szkodliwych skutków dla całego organizmu w postaci nadciśnienia, chorób sercowo-naczyniowych lub stłuszczenia wątroby.
Otyłość może przyczynić się zarówno do rozwoju, jak i nasilenia chorób endokrynologicznych. Do najczęściej występujących endokrynopatii związanych z otyłością zaliczamy:
- Nadczynność kory nadnerczy
- Niedoczynność tarczycy
- Cukrzyca
- Insulinoma
- Niedoczynność przysadki
- Uszkodzenie podwzgórza
U psów stwierdza się przede wszystkim cukrzyce odpowiadającą u ludzi cukrzycy typu I. W konsekwencji, otyłość sama w sobie sporadycznie przyczynia się do występowania klinicznych objawów cukrzycy. Co więcej nadmierna masa ciała ma z reguły znikomy wpływ na prawidłowe funkcjonowanie tarczycy. Jednakże wyniki przeprowadzonych badań na psach dowiodły, iż u otyłych psów stężenie hormonów tarczycy (T3-trójjodotyronina, T4-tyroksyna) ulega zwiększeniu, jakkolwiek ich poziom nadal mieści się w normie.
Otyłość zaliczana jest do kluczowych czynników wpływających na pojawienie się schorzeń ortopedycznych.
- Osteoarthitis
- Złamanie kłykcia kości ramiennej
- Zerwanie więzadła krzyżowego przedniego
- Choroby dysków międzykręgowych
U psów w porównaniu do innych gatunków zwierząt częściej obserwuje się dysfunkcje układu ruchu zarówno o podłożu urazowym jaki i zwyrodnieniowym. Dodatkowo badania przeprowadzone na psach rasy cocker spanieli dowiodły, iż nadmierna masa ciała zwiększa ryzyko złamania kłykcia kości ramiennej, zerwania więzadła krzyżowego przedniego oraz zmian w dyskach międzyżebrowych. Co więcej udowodniono zależność pomiędzy występowaniem otyłości a rozwojem choroby zwyrodnieniowej stawów (osteoarthritis). Inne badania wykazały, iż u psów ze zmianami w obrębie stawów biodrowych redukcja masy ciała prowadzi do zauważalnego zmniejszenia objawów kulawizny.
Psy z nadmierną masą ciała narażone są również na schorzenia sercowo-oddechowe, takie jak:
- Zapadnięcie tchawicy
- Zespół oddechowy psów krótkoczaszkowych
- Porażenie krtani
U psów ras małych częstym powikłaniem prawidłowej pracy układu oddechowego jest zapadnięcie tchawicy, spowodowane otyłością. Może ona również zwiększać ryzyko wystąpienia udaru cieplnego przez upośledzenie sprawnego funkcjonowania procesu termoregulacji, gdyż tkanka tłuszczowa odznacza się właściwościami izolacyjnymi oraz może potęgować objawy innych dysfunkcji układu oddechowego, takich jak porażenie krtani lub zespół oddechowy psów brachycefalicznych. Silny wpływ otyłości na mięsień serca widać w zaburzeniach rytmu jego pracy. Nadmierna masa ciała powoduje zwiększenie pojemności lewej komory, wzrost ciśnienia krwi oraz objętości osocza. Na skutek zakrzepicy żyły wrotnej, która często pojawia się u psów otyłych, może dojść do niedotlenienia mięśnia sercowego
Układ moczowo-płciowy
- Niewydolność zwieracza cewki moczowej
- Kamica moczowa (szczawiany wapnia)
- Rak nabłonka przejściowego
- Trudne porody
Częstym schorzeniem układu moczowego towarzyszącym otyłości jest niewydolność zwieracza cewki. Powód wystąpienia tej dysfunkcji może mieć charakter wyłącznie mechaniczny, gdyż tłuszcz magazynowany poza jamą otrzewną powoduje przesunięcie w kierunku doogonowym pęcherza moczowego, a także jego ucisk oraz nietrzymanie moczu. W tym wypadku skuteczne rozwiązanie problemu niesie ze sobą obniżenie masy ciała. Z kolei pojawienie się kamicy szczawianowo-wapniowej, która również może towarzyszyć nadmiernej kondycji, nie jest już tak łatwe do wyeliminowania. Złogi szczawianowo-wapniowe tworzą się w nerkach na skutek zbyt wysokiego stężenia szczawianów lub kwasu szczawiowego w moczu. Leczenie polega na wykluczeniu z diety bogatych w witaminę C szczawianów sprzyjających powstawaniu złogów szczawianowych oraz dostarczeniu psu witaminy B6, której niedobór powiązany jest z zaburzeniem wchłaniania mikroelementów z przewodu pokarmowego i również ułatwia powstawanie kamieni. Odpowiednia przy tym schorzeniu dieta zakłada eliminację takich produktów jak buraki, szpinak oraz szczaw.
Zachorowalność na nowotwory może być zwiększona u psów z nadwagą i otyłością. W jednym z badań wykazano zależność u psów z ryzykiem zapadania na nowotwór przejściowokomórkowy pęcherza moczowego. Wśród dorosłych psów będącymi pacjentami prywatnych praktyk lekarsko-weterynaryjnych, choroby nowotworowe wystąpiły u 10,3% osobników otyłych i 7,6% psów z nadwagą. Jednocześnie ten sam nowotwór obserwowano jedynie u 5,3% psów bez nadwagi i otyłości. Ponadto otyłość zwiększa ryzyko nowotworu gruczołu sutkowego oraz nabłonka przejściowego.
Ponadto jednym ze skutków nadmiernej masy ciała jest utrudnione badanie kliniczne zwierzęcia. W tej sytuacji problematycznym może okazać się osłuchiwanie klatki piersiowej, badanie palpacyjne i ocena powierzchniowa węzłów chłonnych, omacywanie jamy brzusznej, pobieranie krwi czy diagnostyka obrazowa (USG). Co więcej nadmierna masa ciała może powodować problemy w trakcie zabiegów operacyjnych (m.in. trudności w oszacowaniu prawidłowej dawki środka znieczulającego, wydłużenie czasu operacji), jak również utrudniać gojenie się ran. Wydaje się, że największym problemem związanym z występowaniem otyłości jest występowanie zaburzeń wieloczynnościowych:
- Stawów
- Oddechowe- duszności
- Nadciśnienie
- Nietolerancja wysiłku
- Nietolerancja ciepła/ udar cieplny
- Spadek odporności
- Zwiększone ryzyko komplikacji podczas znieczulenia
- Skrócenie długości życia
- Śmierć
Udowodniono, że otyłości wpływa na długość życia zwierząt. Badania przeprowadzone na grupie 48 labradorów wykazały, że psy żywione dawką o ograniczonej podaży energii, zmniejszoną o 25% w stosunku do zapotrzebowania, żyły średnio o 2 lata dłużej aniżeli psy żywione do woli. Ponadto psy, które miały nielimitowany dostęp do karmy miały umiarkowaną nadwagę oraz we wcześniejszym wieku zapadały na choroby przewlekłe, w tym osteoarthresis.
Dobrze znane powiedzenie „lepiej zapobiegać niż leczyć” bardzo dobrze wpisuje się w profilaktykę nadwagi i otyłości. Zapobiegając problemowi nadmiernej masy ciała psa można uchronić go przed wieloma chorobami i dłużej cieszyć się zdrowym wspólnym życiem.
Autor: Dr inż. Olga Lasek – specjalista żywienia zwierząt monogastrycznych
W tym miesiącu polecamy:
Przeczytaj także: Jak samodzielnie ocenić kondycję psa? Sprawdź czy Twój pies nie ma nadwagi lub niedowagi
Stosować czy nie stosować czosnek u psów? Oto jest pytanie…
- niedziela, 17 listopada 2019 18:21
- redakcja
- 0 Comments
Foto flickr
Pomimo artykułów naukowych, potwierdzających toksyczność czosnku w żywieniu psów, na rynku dostępnych jest wiele preparatów dedykowanych psom, które mają go w składzie. Nie każda firma zamieszcza informacje, o tym, żeby zachować szczególną ostrożność przy jego suplementacji. Na forach internetowych można znaleźć wiele postów dotyczących stosowania czosnku u psów, a właściciele nie są świadomi jakie ryzyko niesie ze sobą podawanie go psu. Ponadto wiele firm nie podaje dokładnej ilości czosnku jaka znajduje się w preparacie. Dawki toksyczne czosnku określone są wyłącznie dla czosnku świeżego [F.E.D.I.A.F. 2018]. Wiele preparatów występuje w formie suszonej lub granulowanej, dla których nie ustalono dawki toksycznej, a tym bardziej bezpiecznej, która nie zaszkodzi psu. Większość producentów podaje dawkowanie ale niektórzy proponują ilość czosnku w przeliczeniu na „szczyptę”, co jest zupełnie nieprecyzyjnym sposobem dawkowania. Taki sposób podawania może spowodować poważne problemy zdrowotne. Dodatkowo deklaracje przedstawiane na etykietach tych preparatów nie mają żadnego naukowego poparcia w badaniach przeprowadzonych na psach i niejednokrotnie są zupełnie przeciwstawne do wyników przedstawianych w publikacjach naukowych.
Przegląd preparatów dla psów zawierających czosnek, oferowanych na polskim rynku:
Foto flickr
Prozdrowotne działanie czosnku u ludzi, ale niekoniecznie u zwierząt
Czosnek jest bardzo popularny w żywieniu ludzi, a dzięki zawartości substancji o działaniu bioaktywnym jest rośliną uznawaną za naturalny antybiotyk, o właściwościach bakteriobójczych, przeciwgrzybicznych, przeciwpasożytniczych [Hu i wsp., 2002, Kwiecień i wsp., 2011]. Odpowiada za stymulowanie naturalnego mechanizmu obronnego organizmu. Udowodniono także jego właściwości antyoksydacyjne, przeciwzakrzepowe oraz odtruwające w przypadku zatrucia ołowiem u ludzi [Kwiecień i wsp., 2011]. Ze względu na wyżej wymienione właściwości jak i walory smakowe, czosnek jest powszechnie stosowany w ludzkiej diecie. Szerokie zastosowanie czosnku w żywieniu człowieka doprowadziło do zwiększenia wykorzystania tej rośliny i jej składników w branżach weterynaryjnych.
Pomimo prozdrowotnych właściwości u ludzi, w żywieniu zwierząt czosnek wywołuje wiele negatywnych skutków. Pearson i wsp., w 2005 roku opisali szkodliwe skutki stosowania czosnku u koni, które doprowadziło do anemii hemolitycznej już w dawce dziennej >0,2 g/kg masy ciała. Podobne działanie czosnku udokumentowano u kóz [Heidarpour i wsp., 2013] i u owiec [Hu i in., 2002]. Ekstrakt z czosnku indukuje hemolizę, która spowodowana jest uszkodzeniem erytrocytów i powstawaniem ekscentrocytów i ciałek Heinza [Yang i in., 2003]. Ekscentrocyty charakteryzują się nieregularnie położoną hemoglobiną, a ciałka Heinza znajdujące się wewnątrz czerwonych krwinek są zdenaturowaną hemoglobiną. Zaobserwowanie tych zmian w erytrocytach świadczy o uszkodzeniach oksydacyjnych [Winnicka, 2015]. Lee i in., już w roku 2000 stwierdzili, że czosnek może negatywnie wpływać na zdrowie psów. Dawkę toksyczną dla psów stanowi 5 g czosnku świeżego na kg masy ciała zwierzęcia, podawanego przez 7 dni [F.E.D.I.A.F., 2018]. Dawka ta spowodowała u psów obniżenie poziomu hemoglobiny oraz erytrocytów w surowicy krwi oraz pojawienie się ekscentrocytów i ciałek Heinza.
Szkodliwy mechanizm działania czosnku u psów
Toksycznymi związkami wyizolowanymi z czosnku są:
- 2-propylenowy tiosiarczan sodu,
- bis-2-propylenowy trójsiarczek,
- bis-2-propylenowy czterosiarczek,
- bis-2-propylenowy pięciosiarczek
- bis-2-propylenowy tiosulfonian
- oraz szereg estrów zawierających siarkę [Yang i wsp., 2003,Hu i wsp., 2002].
Szkodliwy mechanizm działania związków siarczkowych polega na hemolizie oksydacyjnej, podczas której uszkodzeniu ulega błona lipidowa erytrocytów, a następnie dochodzi do oksydacyjnej denaturacji hemoglobiny. Prowadzi to do wytworzenia się ciałek Heinza oraz ekscentrocytów [Salgado i wsp., 2011]. W wyniku działania utleniającego, hemoglobina przekształca się w methemoglobinę, formę która nie jest zdolna do transportu tlenu z powodu przemiany jonu Fe2+ w Fe3+. Konsekwencją tej przemiany jest anemia hemolityczna z powstawaniem ciałek Heinza, hemoglobinuria, methemoglobinemia, a także wzrost stężenia bilirubiny w surowicy krwi [Harvey i wsp., 1985., Yamato i wsp., 2003., Lee i wsp., 2000]. Anemia hemolityczna to choroba, która nieleczona może doprowadzić do śmierci zwierzęcia. W 2009 roku udokumentowano przypadek zatrucia psa czosnkiem, który spowodował wystąpienie nadciśnienia tętniczego [Kang i wsp., 2009]. Psy są szczególnie narażone na toksyczność czosnku ze względu na trzykrotnie mniejszą aktywnością enzymu katalazy, w porównaniu do aktywności tego enzymu u ludzi. Ponadto u psów określono dziesięciokrotnie niższą, w porównaniu do ludzi, zawartość katalazy w erytrocytach. Katalaza jest enzymem o antyoksydacyjnym działaniu w komórkach. Niższa jego ilość oraz aktywność może powodować, że organizm gorzej radzi sobie z substancjami o silnym działaniu utleniającym, do których zaliczamy siarczkowe związki występujące w czosnku [Nakamura i wsp., 1998].
Kliniczne objawy zatrucia czosnkiem u psów
Foto flickr
W przypadku spożycia przez psy pokarmu zawierającego dużą ilość czosnku objawy zatrucia mogą pojawić się już po 24 godzinach. Zazwyczaj jednak pojawiają się po kilku dniach i przez to utrudniają postawienie właściwej diagnozy (wykrycia przyczyny zatrucia). Pierwszymi symptomami są problemy ze strony przewodu pokarmowego takie jak: wymioty, biegunka, ból brzucha, brak apetytu, odwodnienie. Pojawia się apatia, przyspieszone tętno i oddech. Następnie dochodzi do zmiany zabarwienia moczu na ciemny (w związku ze zwiększeniem stężenia bilirubiny) i pojawia się bladość błon śluzowych jako następstwo niedokrwistości [Salgado i wsp., 2011, Cope, 2005]. W badaniach morfologicznych krwi psów zaobserwowano spadek stężenia hemoglobiny oraz wzrost stężenia bilirubiny. W przypadku niewykrycia przyczyny zatrucia może dojść do żółtaczki i niewydolności nerek, a w konsekwencji hemolizy i hemoglobinurii oraz śmierci zwierzęcia [Ogawa i wsp., 1986, Cope, 2005]. Brak jest specyficznego leku na zatrucie czosnkiem u psów. Leczenie powinno opierać się na leczeniu niedokrwistości oraz wykluczeniu z dawki źródła czosnku. W przypadku spożycia go przez zwierzę w ciągu kilkudziesięciu ostatnich minut można wywołać wymioty. W cięższych przypadkach stosuje się przetaczanie krwi oraz tlenoterapię [Gfeller, 1998, Tang i wsp, 2008]. Zaleca się również stosowanie antyoksydantów [Cope, 2005].
Autorzy: Olga Lasek, Justyna Chrabąszcz, Alicja Major
Podsumowanie:
Stosowanie preparatów zawierających czosnek u psów jest bezcelowe, zwłaszcza suszonego lub granulowanego. Koncentracja składników w tych preparatach, także tych szkodliwych, jest około 3 krotnie wyższa w porównaniu do świeżej formy czosnku. Ponadto brakuje rzetelnych badań naukowych potwierdzających wpływ czosnku na zdrowie psów, natomiast istnieje wiele publikacji, w których udowodniono szkodliwe jego działanie.
Co więcej w praktyce klinicznej również obserwuje się przypadki zatruć u psów. Na podstawie raportu V.P.I.S. [2015] do zatruć u psów najczęściej dochodzi w wyniku spożycia przez nie leków (55,4%). W wyniku spożycia produktów pochodzenia roślinnego odnotowano 2096 zatruć, co stanowi 19,2% przypadków zatruć, zgłoszonych do V.P.I.S. w 2015 roku. Najwięcej zatruć u psów zanotowano po spożyciu przez nie winogron, ale także cebuli i czosnku. Innymi produktami spożywczymi, które spowodowały ok. 10% zatruć były między innymi czekolada oraz ksylitol, który występuje na przykład w słodzikach i gumach do żucia.
Dodatkowo dla preparatów z suszonego i granulowanego czosnku nie określono bezpiecznego dawkowania, stąd ryzyko zatrucia u psów jest znacznie większe.
W 2018 roku [Lasek i Barć, 2018] dr Olga Lasek zaprezentowała wyniki badań in vitro nad wpływem różnych form czosnku na erytrocyty wyizolowane z krwi psów, na Kongresie w Monachium [22nd CONGRESS OF THE EUROPEAN SOCIETY OF VETERINARY AND COMPARATIVE NUTRITION]. Z wynikami tych badań można zapoznać się w załączonych streszczeniu i prezentowanym na kongresie plakacie.
Ustalenie szkodliwej dawki czosnku suszonego i granulowanego dla psów wymaga przeprowadzenia dalszych badań in vitro oraz badań klinicznych na psach. Do czasu ustalenia bezpiecznej dla psów dawki czosnku granulowanego należy bardzo ostrożnie podchodzić do jego suplementacji z powodu wysokiego zagrożenia wystąpieniem anemii hemolitycznej będącej konsekwencją zatrucia.
Bibliografia
Hu Q., Yang Q., Yamato O., Yamasaki M., Maede Y., Yoshihara T. 2002. Isolation and identification of organosulfur compounds oxidizing canine erythrocytes from garlic (Allium sativum). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 50, 5, 1059–1062.
Kang M., Park H. 2010. Hypertension after Ingestion of Baked Garlic (Allium sativum) in a Dog. The Journal of Veterinary Medical Science, 72, 4, 515–518.
Kwiecień M., Winiarska-Mieczan A. 2011. Czosnek jako zioło kształtujące właściwości prozdrowotne. Problemy Higieny i Epidemiologii, 2011, 92, 4, 810-812.
Lee K-W, Yamato O., Tajima, et. al. 2000. Hematologic changes associated with the appearance of eccentrocytes after intragastric administration of garlic extract to dogs. American Journal of Veterinary Research, 61, 11, 1446–1450.
Nakamura K., Watanabe M., Sawai-Tanimoto S., Ikeda T. 1998. A low catalase activity in dog erythrocytes is due to a very low content of catalase protein despite having a normal specific activity. The International Journal of Biochemistry & Cell Biology, 30, 7, 823–831.
Pearson W., Boermans H., Bettger W., McBride B., Lindinger M. 2005. Association of maximum voluntary dietary intake of freeze-dried garlic with Heinz body anemia in horses. American Journal of Veterinary Research, 66, 3, 457–465.
Salgado B., Monteiro L., Rocha N. 2011. Allium species poisoning in dogs and cats. The Journal of Venomous Animals and Toxins including Tropical Diseases, 17, 4–11.
V.P.I.S. Veterinary Poisons Information Service. 2015. Annual Report. https://vpisglobal.files.wordpress.com/2014/08/vpis-annual-report-2015.pdf
Yamato O., Sugiyama Y., Matsura H., Lee K., Goto K., Hossain M., Maede Y., Yoshihara T. 2003. Isolation and Identification of Sodium 2-Propenyl Thiosulfate from Boiled Garlic (Allium sativium) that oxidizes canine erythrocytes. Bioscience, Biotechnology and Biochemistry, 67, 7, 1594–1596.
Yang Q., Hu Q., Yamato O., Lee KW., Maede Y., Yoshihara T. 2003. Organosulfur compounds from garlic (Allium sativum) oxidizing canine erythrocytes. Zeitschrift für Naturforschung, 58, 5–6, 408–12.
O autorze:
Zdrowie zaczyna się w układzie pokarmowym, czyli konferencja, której nie można przeoczyć. Kraków, 29 lutego 2020
- czwartek, 17 stycznia 2019 20:47
- redakcja
- 0 Comments
W imieniu Katedry Żywienia, Biotechnologii Zwierząt i Rybactwa UR Kraków zapraszamy
na Konferencję Nauka – Praktyce „Postępowanie dietetyczne i diagnostyka chorób układu pokarmowego psów i kotów”
Kliknij w formularz zgłoszeniowy oraz pozostałe informacje
DOGOSFERA.PL – PATRONAT MEDIALNY – z miłości do pieskości
