„Tak więc Pani Olgo mam dwie suczki. Kocham je nad życie i najchętniej przychyliłabym im nieba. Bardzo zależy mi na tym żeby były szczęśliwe i zdrowe. Jedna ma 12 lat i jest małym kundelkiem (8.5 kg) jest kastrowana, druga młodsza ma 6 lat (30 kg) to dwurasowiec bokser/husky.  Proszę mi z pomocą Pani doświadczeń i wiedzy polecić sposób żywienia. Cena nie gra roli, nawet swoim kosztem zapewnię im wszystko czego potrzebują.”

Takie pytanie zadała mi ostatnio czytelniczka.

Na wstępie chciałam podkreślić, że rzadko spotyka się ludzi tak oddanych swoim pupilom i jednocześnie zwrócić uwagę, że zadane przez tę Panią pytanie to dobry tytuł książki, a przynajmniej kilku artykułów traktujących o prawidłowym żywieniu psów. Ale postaram się krótko…
Generalnie, są 2 sposoby żywienia psów. Wybór tego odpowiedniego należy do właściciela i zależy od:

1. Posiadanej wiedzy na temat żywienia,
2. Ilości czasu, który można poświecić na przygotowanie posiłku,
3. Budżetu, jaki można przeznaczyć na karmę.

Bez względu na wszystko należy mieć świadomość, że to my jesteśmy odpowiedzialni za psa i za to co znajduje każdego dnia w misce. Żywienie jest jednym z czynników, który decyduje o zdrowiu oraz długości i jakości życia psa.

Psy możemy żywić tradycyjnie czyli sposobem domowym (samodzielne przygotowywanie posiłków) oraz stosować karmy przemysłowe (suche, mokre, półsuche).

Samodzielne przyrządzanie posiłków wymaga

Znajomości prawidłowego bilansowania dawek pokarmowych, a przynajmniej posiadania receptury, która zapewnia wszystkie niezbędne składniki, w odpowiednich proporcjach.

W tabeli przedstawiono przykładowe receptury dla psów pracujących, (% paszy świeżej)

Przykładowo przygotowując dawkę dzienną dla psa o masie ciała 30 kg należy przygotować 2,3 kg karmy. W jaki sposób to wyliczyć?

Ilość podawanej karmy wyliczamy z zapotrzebowanie na suchą masę (100%), które wynosi
2-3% masy ciała
Przykład dla psa o masie ciała 30 kg
2% z 30 kg to 0,6 kg suchej masy karmy

Zawartość suchej masy w dawce I wynosi 26 % (resztę stanowi woda) stąd
0,6 kg suchej masy / 26% = 2,3 kg karmy
Czyli pies powinien zjeść 2,3 kg dziennie karmy opracowanej według receptury I

Aby przygotować dawkę dzienną przygotowujemy odpowiednio 1750 g ziemniaków, 322 g żwaczy, 23 g wątroby, 128 g jaj gotowanych (ok. 2,5 sztuki), 46 g oleju roślinnego, 11,5 g mączki z kości (źródło wapnia i fosforu), 11,5 g soli kuchennej oraz 23 g dodatku mineralno- witaminowego dla psów dorosłych.

Wykorzystywania komponentów o znanej i w miarę niezmiennej zawartości składników pokarmowych

W tabeli poniżej przedstawiono zawartość podstawowych składników pokarmowych, włókna pokarmowego (%) i energii (kcal/g) w komponentach paszowych

SM- sucha masa, Bo- białko ogólne, TS- tłuszcz surowy, TDF- włókno pokarmowe, WS- włókno surowe, PS- popiół surowy, EM- energia metaboliczna

Dostępności komponentów.

Należy tak dobierać komponenty do dawek aby mieć pewność, że zawsze będziemy mieli do nich dostęp. Żywienie karmami domowymi może okazać się kłopotliwe w sytuacjach kiedy często wyjeżdżamy. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć czy będziemy mieć dostęp do wszystkich potrzebnych produktów. Natomiast nagła zmiana dawki pokarmowej u psów może wywołać niepożądane dolegliwości ze strony układu pokarmowego (biegunki, gorsze wykorzystanie składników pokarmowych).

Czasu poświęconego na przygotowanie posiłku.

Karmę domową powinno się przygotowywać codziennie. Początki zapewne zawsze są trudniejsze, z czasem wprawiony hodowca przygotowuje posiłek w około 30-40 minut z gotowaniem. Jednakże należy pamiętać, że samo kupowanie poszczególnych komponentów zabiera również czas. Zazwyczaj nie wszystko jesteśmy w stanie kupić w jednym sklepie

Dużych nakładów finansowych.

Zwłaszcza jeśli decydujesz się na duży udział mięsa w dawce, które powinno stanowić ¼ dawki. Koszt jednorazowego posiłku przygotowanego w domu jest wyższy od jednorazowej dawki karmy przemysłowej wysokiej jakości. Koszt jednostkowy posiłku dla psa o masie ciała 30 kg, opracowanego według receptury I, zakładając średnie ceny rynkowe, wynosi ok. 8,2 zł. Dla porównania kosz jednostkowego posiłku dla tego samego psa przy zastąpieniu żwacza mięsem drobiowym wynosi 10,8 zł. Natomiast stosując karmy Premium jednostkowy koszt posiłku wynosi 6 zł, a stosując karmy holistyczne 7,8 zł
Stosowania dodatków mineralno- witaminowej dla psów, zawierających wszystkie niezbędne makro i mikroelementy oraz witaminy. Dodatki opracowywane są w zależności od wieku psów (młode, dorosłe, starsze) oraz ich aktywności. Badania naukowe dowodzą, że karmy domowe oparte przede wszystkim na mięsie i drobiu oraz ryżu nie są zbilansowane, zwłaszcza pod względem zawartości składników mineralnych (Ca, P, Na, Fe, J, Cu ) oraz witamin.

Podsumowując, samodzielne przygotowywanie posiłków dla psów wymaga wiedzy, doświadczenia oraz poświęcenia czasu. Ale z drugiej strony dokładnie wiemy z czego składa się dawka jaka jest jej jakości oraz zazwyczaj jest smaczna i chętnie spożywana przez psa.

Alternatywą dla żywienia domowego są karmy przemysłowe. Obecnie dostępnych jest wiele karm komercyjnych różniących się składem komponentowym, składem chemicznym, strawnością składników pokarmowych i smakowitością. A zatem czym kierować się przy wyborze karmy?

Przede wszystkim należy wybierać karmy:

Pełnowartościowe i zbilansowane.

Zawierające składniki pokarmowe odpowiadające co najmniej profilom żywieniowym dla psów opracowanych przez naukowców. Karmy takie muszę pokrywać zapotrzebowanie psów na wszystkie niezbędne składniki- białko, aminokwasy, kwasy tłuszczowe, składniki mineralne, witaminy. Najlepiej jeśli opracowana receptura karmy przed wprowadzeniem na rynek była przetestowana na psach czyli oznaczono współczynniki strawności białka, tłuszczu itd., zawartość energii metabolicznej. Taką informację można znaleźć na etykiecie- zgodna z profilem AAFCO lub F.E.D.I.A.F. lub zgodna z zaleceniami AAFCO lub F.E.D.I.A.F.)

Smakowite.

Niestety karmy przemysłowe, zwłaszcza suche są mniej smaczne w porównaniu do karm mokrych i domowych. A należy pamiętać, że karma o najwyższej jakości, zbilansowana pod względem wszystkich składników pokarmowych ale niesmaczna jest karmą bezwartościową i nieużyteczną.

Zawierające składniki wysokostrawne.

Psy są zwierzętami mięsożernymi a zatem znacznie lepiej trawią składniki, zwłaszcza białko z pasz pochodzenia zwierzęcego. Te składniki, które nie zostaną strawione wydalane są w kale. Prostą metodą oceny karmy jest ilość i konsystencja wydalanego kału przez psy.
W przypadku żywienia psów powiedzenie „ dostajesz to za co płacisz” jest bardzo przydatne przy wyborze odpowiedniej karmy. Karmy tańsze produkowane są z pasz gorszej jakości, zawierających głównie komponenty pochodzenia roślinnego oraz produkty uboczne z produkcji zwierzęcej (np. tchawice, płuca, MBD- mięso mechanicznie dzielone od kości), których składniki są gorzej trawione przez psy. Również mączki mięsne są gorzej trawione od mięsa suszonego. Dlatego należy bardzo dokładnie czytać etykiety. Szczegółowo i dokładnie opisany skład komponentowy np. mięso końskie suszone (min 48%), słodkie ziemniaki (min 28%), tłuszcz koński, konina świeża (min 8%) i in. jest znacznie lepsza aniżeli zboża, produkty pochodzenia roślinnego, mięso i produkty pochodzenia zwierzęcego (w tym 4% drobiu), substancje mineralne, oleje i tłuszcze- tak na prawdę trudno powiedzieć z czego dokładnie została zrobiona ta karma. Długotrwałe stosowanie tanich karm może prowadzić do zaburzeń wywołanych niedoborem składników mineralnych i witamin, które mogą pojawić się już po okresie stosowania 2 miesięcy i objawiają się pogorszeniem jakości okrywy włosowej i skóry, spadkiem masy ciała oraz brakiem wigoru.

Właściciel sam podejmuje decyzję czym żywi swojego psa, a najlepszym wyznacznikiem dobrej karmy jest sam pies. Aby mieć pewność, że wybór sposobu żywienia psa jest trafny, możemy samodzielnie to ocenić na podstawie wyglądu i zachowania, masy ciała i kondycji psa oraz konsystencji i objętości wydalanego kału.

dr Olga Lasek