Pies na emeryturze- starość nie radość…
- Higiena
- środa, 06 listopada 2013 23:17
- admin
- 0 Comments
Starzenie się jest słabo poznanym procesem biologicznym, który charakteryzuje się postępującymi, nieodwracalnymi zmianami w komórkach organizmu. Chociaż wiele narządów zachowuje właściwą wydolność funkcjonalną do późnego wieku, to w okresie od młodości do starości obserwuje się zmniejszenie się ich rezerwy czynnościowej. Nawet w przypadku niedużego obciążenia lub działania stresu, czynność narządów może być zaburzona. Sformułowanie definicji procesu starzenia napotyka na trudności, gdyż nie została poznana jego pierwotna przyczyna. Istnieje niewiele dziedzin biologii, w których tak wiele badań przyniosło tak niewielkie rezultaty poznawcze, jak właśnie w przypadku badań istoty starzenia. W obecnym stanie wiedzy najtrafniejsza wydaje się definicja opisowa podana przez Comforta, która ujmuje starzenie jako proces fizjologiczny ostatniego okresu życia, w którym stopniowo zmniejsza się zdolność utrzymania homeostazy organizmu wraz ze zwiększającym się prawdopodobieństwem śmierci.
Istnieje wiele teorii i hipotez podejmujących próbę wytłumaczenia istoty mechanizmu starzenia się:
1. Teoria uszkodzeń przypadkowych; ujmuje starzenie jako wynik zdarzeń przypadkowych, choć nieuniknionych, w rezultacie których występują nieodwracalne uszkodzenia i zmiany w komórkach z następczym wyczerpywaniem się możliwości utrzymania się homeostazy komórek i tkanek w warunkach obciążeń środowiskowych
2. Teoria błędów Orgela; to przykład hipotezy dotyczącej genetycznych, a jednocześnie przypadkowych przyczyn starzenia się. Według niej podczas aktywności komórki pojawiają się błędy syntezy białka. Zakłada ona możliwość narastania samorodnych mutacji w miarę trwania procesów biologicznych w komórce. Zjawisko to może tłumaczyć wiele zmian typowych dla starości, takich jak zmiany metabolizmu cholesterolu, węglowodanów czy też zmian w układzie immunologicznym.
3. Teoria wiązań krzyżowych; uwypukla rolę tworzenia wiązań krzyżowych między makrocząsteczkami ustrojowymi. Fizyczne przeobrażenia międzycząsteczkowe, wynikające z połączenia ich sztywnymi mostkami w duże agregaty, czynią z nich słabo ruchome i źle funkcjonujące struktury. Przykładem tych zmian może być zwiększenie się wiązań krzyżowych kolagenu. W wyniku tego tkanki bogate w kolagen (tkanka łączna) stają się mniej elastyczne i przepuszczalne. Proces ten wywołuje niekorzystne zmiany stwardnieniowe zaburzające czynność wielu narządów.
4. Teoria wolnych rodników; teoria ta rozważa możliwość wywołania starzenia się przez uszkodzenie komórek tymi czynnymi grupami. Uszkodzenia te kumulujące się w miarę upływu czasu, wywołują stopniowe zaburzenia w czynności komórek. Zgodnie z ta teorią antyoksydanty byłyby substancjami ograniczającymi rozwój zmian starczych lub chroniącymi od niektórych zmian patologicznych w starości. Antyoksydantów należy szukać w pożywieniu bogatym w popularne antyoksydanty jak: wit. E i wit. C. Pierwiastki jak: selen, cynk, miedź, mangan, wspomagają dobroczynne działanie antyoksydantów.
5. Teoria o podłożu immunologicznym. W wyniku zaburzeń immunologicznych organizm staje się mniej odporny na zakażenia bakteryjne i wirusowe, jest podatny na rozwój nowotworów. Teoria programowego starzenia się oparta jest na klasycznym doświadczeniu Hayflicka, obejmującego obserwację liczby podziałów fibroblastów, różna ich ilość dla poszczególnych gatunków zwierząt sugeruje istnienie genetycznego „zegara biologicznego” wyznaczającego czas trwania życia. Wyniki tego doświadczenia podano w poniższej tabeli:
Czas życia fibroblastów płodowych w hodowli in vitro
|
Gatunek
|
Zakres liczby podwojeń
|
Genetycznie zaprogramowana długość życia dla gatunku
|
|
Żółw Galapagos
Człowiek
Norka
Pies
Kura
Mysz
|
90-125
40-60
30-34
20-39
15-35
14-28
|
175
110
10
27
30
3,5
|
Według tej teorii każdy gatunek ma przewidzianą dla niego charakterystykę zmian starczych. Po wypełnieniu funkcji rozrodczych ustrój wchodzi w określony przez ewolucję okres starzenia się.
6. Koncepcja wychodzenia poza program: zakłada, że każda komórka zaopatrzona jest w konkretną ilość materiału genetycznego. Gdy zaczyna się starzeć, oznacza to, że materiał genetyczny zużywa się i komórki powoli zamierają.
Gerontolodzy są niemal zgodni, że nie istnieje jedna prosta przyczyna starzenia się. Niemniej na podstawie przeprowadzanych badań molekularnych, uwarunkowań gatunkowych i długości życia, wydaje się, że teorie genetyczne, w tym uwzględniające obecność programu starzenia się, mają głębsze uzasadnienie. Jednakże na wiele podstawowych objawów starzenia się wskazują przyczyny poza genetyczne, wskazuje na nie odmienna dynamika starzenia w obrębie jednego gatunku. Badacze sądzą, że wiele zmian patologicznych towarzyszących fizjologicznemu procesowi starzenia jest wynikiem działania właśnie pozagenetycznych przyczyn.
Badania laboratoryjne i kliniczne wskazują na początki zmian związanych z procesem starzenia się u psów występują w wieku 5-7 lat. Zmiany te można zaobserwować we wszystkich układach i sferach życia zwierzęcia, a z wiekiem mogą przechodzić w stadium chorobowe:
|
Wyszczególnienie |
Zmiany
|
Zapobieganie |
|
aktywność fizyczna |
Zmniejszenie aktywności- brak chęci do skoków i zabaw Wolniejsza reakcja i mniejsze zainteresowaniem otoczeniem Przyspieszenie naturalnego procesu zwiotczenia mięśni brzucha Obserwuje się obniżenie i zwisanie brzucha U suk, które miały szczeniaki, pojawiają się obwisłe sutki
|
Odpowiednio zbilansowana dieta- zapotrzebowanie energetyczne psa powyżej 7-mego roku życia zmniejsza się o ok. 20%, przy jednoczesnym zwiększeniu o 20% koncentracji składników mineralnych i witamin |
|
sposób poruszania się |
Sztywny chód spowodowany stanami zapalnymi kości i stawów (osteoarthritis), zmniejszającej się masy i siły mięśni, demineralizacji kości. Po przebudzeniu pies wolno wstaje i długo przeciąga się, zanim zacznie normalnie się poruszać. Typowym objawem osteoarthritis jest zaprzestanie podnoszenia przez samca nogi w czasie oddawania moczu.
|
Fizykoterapia połączona z dbaniem o odpowiednio zbilansowaną dietę która zapewni psu utrzymanie stałej i odpowiedniej dla wieku i rasy masy ciała, co może zapobiec dodatkowemu obciążeniu stawów. Stosowanie dodatków mineralnych pod kontrolą weterynarza- ich nadmiar może być równie niebezpieczny jak niedobór |
|
koncentracja uwagi |
Pies w niedostateczny sposób koncentruje uwagę na poleceniach właściciela wynika to z osłabienie słuchu i zaburzenia przewodzenia impulsów nerwowych
|
|
|
rozkład snu |
Powraca do rozkładu dobowego charakterystycznego dla szczeniaka tzn. krótkie powtarzające się cykle spania, jedzenia i aktywności, również w nocy
|
Podanie ostatniej porcji karmy późnym wieczorem ogranicza nocną aktywność seniora |
|
zdolność adaptacji |
Trudniejsze dostosowanie do zmian w diecie i otoczeniu Wymioty w czasie jazdy samochodem, wymioty kwaśną treścią żołądka, w którym nie ma pożywienia
|
Unikanie zmian w dawce pokarmowej, stosowanie karm przemysłowych suchych |
|
jakość sierści i skóry |
Siwizna pojawia się w wokół pyska, sierść staje się szorstka i traci połysk Włosy staja się bardziej suche, cieńsze i pojawiają się wyłysienia Na skórze pojawiają się krostki, brodawkowate twory. Zwykle są to łagodne nowotwory gruczołów łojowych skóry, które nie spełniają już swoich pierwotnych funkcji i trzeba uważać aby ich nie uszkodzić.
|
Objawy te może w niewielkim stopniu opóźnić odpowiednio zbilansowaną dieta, zawierająca odpowiednią ilość NNKT, którą zapewnia dodatek do karmy oleju roślinnego (lnianego) i świeżego żółtka |
|
wydalanie moczu |
Zwiększa się ilość i częstotliwość oddawanego moczu, Zwiększa się ilość wypijanej wody, co może być związane z rozwijaniem się cukrzycy, ale najczęściej jest wynikiem fizjologicznego dostosowywania się do powolnej utraty wydolności nerek. |
Kontrola poziom glukozy we krwi psa Zapewnienie stałego dostępu do świeżej wody |
|
układ pokarmowy |
Zmniejszenie się objętości i kwasowości soku żołądkowego Zmniejszona produkcja enzymów trawiennych Pogorszenie perystaltyki przewodu pokarmowego Zmniejszone wchłanianie składników pokarmowych skłonności do zaparć i wzdęć, |
Bezwzględne przestrzeganie diety o stałym składzie jakościowym i ilościowym Dzienną dawkę zaleca się dzielić na trzy, a nawet cztery, czy pięć posiłków, Zapewnienie psu jak największą ilość umiarkowanego ruchu |
|
wzrok |
Powstanie siwej lub niebieskawej mgiełki na gałce ocznej, co jest procesem naturalnym i pomimo, że obejmuje soczewkę oka nie jest rozpoznawana jako katarakta Zjawisko to można określić jako stwardnienie soczewki, rzadko ograniczające widzenie, choć zmniejszające zdolności dostosowawcze widzenia przy słabym świetle
|
Zalecany dodatek witaminy A. Bierze ona udział w procesach widzenia oraz w regulacji błon komórkowych. Zdolność przetwarzania B- karotenu w witaminę A słabnie z wiekiem |
|
węch i smak |
Zmniejsza się, zdolność wyczuwania smaku (ubytek liczby i wrażliwości kubków smakowych) i zapachu karmy Pojawiają się schorzenia dziąseł i zębów co wpływa na obniżenie apetytu psa. Pies starszy spożywa karmę wolniej.
|
Aby zwiększyć smakowitość posiłku zaleca się go podgrzać |
|
wrażliwość na zmiany temperatury |
Podczas zimnych i wilgotnych dni pies nie chce przebywać zbyt długo na powietrzu W dni upalne pies nawet po niewielkim wysiłku ciężko dyszy, oddycha z otwartym pyskiem szczególnie przy wyższej wilgotności powietrza Pies zaczyna odczuwać dyskomfort fizyczny przy temperaturze powyżej 20 oC
|
|
|
rozród |
suki powyżej 8-mego roku życia nie powinny być kryte- powiększająca się podczas ciąży macica uciska na narządy jamy brzusznej, także żołądek i jelita co obniża trawienie i perystaltykę jelit i pracę płuc. Mogą ujawnić się ukryte dotąd schorzenia serca lub płuc i spowodować zagrożenie życia. Aktywność płciowa samców może trwać do późnego wieku, jednak należy pamiętać, że akt kopulacji powoduje znaczne obciążanie stawów, szczególnie biodrowych.
|
Kastracja, jeśli nie została dokonana w młodości nie jest wskazana, ponieważ prowadzi do gwałtownie postępującej otyłości, depresji i fizycznej feminizacji (jedynym wskazaniem do tego zabiegu w starszym wieku jest pojawienie się nowotworów w okolicy odbytu, narządów płciowych, prostaty). |
Psie społeczeństwo podobnie jak ludzkie „starzeje się”. Obecnie obserwuje się wzrost populacji psów starych. Psy stare wymagają szczególnej opieki. Postępujące zmiany w organizmie psa związane ze starzeniem się wymagają szczególnego postępowania dietetycznego.
dr O. Lasek
