>
Ile energii dla szczeniaka?
Ilość energii, która musi być dostarczona zwierzęciu w celu zaspokojenia potrzeb metabolicznych (biochemicznych i fizjologicznych procesów, prawidłowej pracy organów wewnętrznych, układów krążenia, oddechowego, pokarmowego itd.) określamy zapotrzebowaniem. Z punktu widzenia żywieniowego znajomość zapotrzebowania zwierząt na energię to podstawowa informacja- punkt wyjścia w prawidłowym bilansowaniu dawek pokarmowych. Zapotrzebowanie zwierząt zależy miedzy innymi od gatunku, rasy, masy ciała, wieku, płci, stanu fizjologicznego (ciąża, laktacja), stanu zdrowia (zwłaszcza choroby pasożytnicze) ale także temperamentu zwierzęcia i warunków środowiska.
Optymalne żywienie, czyli dokładne pokrycie zapotrzebowania gwarantuje prawidłowy rozwój młodego organizmu ale przede wszystkim zapobiega chorobom wywołanym nieprawidłowym żywieniem. Długotrwałe podawanie nadmiernej ilości energii prowadzi do nadwagi i otyłości oraz w konsekwencji wielu innych chorób (cukrzyca, choroby układów krążenia i ruchu i in.)
Energia, właściwie nie jest składnikiem pokarmowym, natomiast jej wartość pochodzi z trzech składników: tłuszczu, węglowodanów i białka. Zawartość energii wyrażana jest w kcal (kilokaloriach) lub MJ (megadżulach). 1 MJ = 239 kcal
Zapotrzebowanie psów na energię wyrażane jest w energii metabolicznej. Energia brutto jest jedynie wskaźnikiem analitycznym i nie może być miernikiem energetycznym stosowanym w żywieniu zwierząt. Część energii brutto pobranej z karmy zostaje strawiona i wchłonięta do organizmu, a pozostała część jest wydalana. Uwzględniając straty energii w kale i moczu otrzymujemy energię metaboliczną, która jest zużywana na podstawowe procesy życiowe, termoregulację, specyficzne dynamiczne straty ciepła, aktywność fizyczną.
Rozmiar ma znaczenie – metaboliczna masa ciała
W XVIII w uważano, że większe zwierzęta wytwarzają więcej ciepła niż małe, dalsze badania (XX w) nad przemianami energii w organizmie udowodniły, że mniejsze zwierzęta wytwarzają więcej ciepła na jednostkę masy ciała oraz stwierdzono zależność między masą ciała a powierzchnią ciała. Dlatego do określania zapotrzebowania na energię przyjmuje się metaboliczną masę ciała czyli masę ciała zwierzęcia podniesioną do potęgi 0,75 (mc w kg)0,75 (Brody, 1934, Kleiber, 1961).
Aby dokładnie wyliczyć zapotrzebowanie na energię dla rosnących psów należy wykorzystać matematyczne równania uwzględniające metaboliczną masę ciała
Nowonarodzone szczenięta |
25 x 100 g MCa (Kienzle i In., 1985) |
|||
Szczenieta |
130 x MCa0,75 x 3,2 x (ln-0,87 x p-0,1) (NRC 2006) |
|||
p= MCa/MCd |
|
|
|
|
MCa– aktualna masa ciała |
|
|
|
|
MCd–spodziewana masa działa dorosłego psa |
|
|
|
|
ln- logarytm naturalny ≈ 2,218 |
|
|
|
|
Młodzież do 1 roku |
140 x MC0,75 kg (NRC 2006) |
Aby dokładniej zrozumieć te równania dla przykładu wyliczono zapotrzebowanie na energię metaboliczną dla 16 tygodniowego labradora o masie ciała 17 kg. Spodziewana masa ciała dorosłego psa 35 kg
EM = 130*MCa0,75*3,2*(ln-0,87p-0,1) = 130*170,75*3,2*(ln(-0,87x 17/35)-0,1) = 1934 kcal
Generalnie szczenięta potrzebują 2 razy więcej energii na kg masy ciała w porównaniu do dorosłych psów. W momencie osiągnięcia przez młode psy 50% masy ciała dorosłego potrzeby są większe o 1,6 razy, a w przypadku osiągnięcia 80% masy ciała dorosłego psa 1,2 razy większe. Psy w zależności od rasy i masy ciała w różnym wieku osiągają dojrzałość. W przypadku dużych i olbrzymich ras szczególnie ważne jest optymalne pokrycie potrzeb energetycznych. Przekarmianie powoduje zaburzenia w prawidłowym rozwoju kośćca. W tabeli poniżej przedstawiono zalecenia pomocne w określaniu zapotrzebowania na energię w zależności od rasy (NRC, 2006).
Wiek (miesiąc) |
Średnie rasy (MC dorosłego psa 20 kg) |
Duże rasy (MC dorosłego psa 35 kg) |
Olbrzymie rasy (MC dorosłego psa 60 kg) |
|||
MC |
% MC dorosłego psa |
MC |
% MC dorosłego psa |
MC |
% MC dorosłego psa |
|
1 |
1,8 |
9 |
2,5 |
7 |
3,6 |
6 |
2 |
4,4 |
22 |
7,0 |
20 |
8,4 |
14 |
3 |
7,4 |
37 |
12,3 |
35 |
15,6 |
26 |
4 |
10,4 |
52 |
16,8 |
48 |
22,8 |
38 |
6 |
14,0 |
70 |
22,8 |
65 |
36,0 |
60 |
12 |
19,0 |
95 |
30,8 |
88 |
48,0 |
80 |
dr.Olga Lasek