Posłuszeństwo – nie tylko na co dzień!
Przygoda z psim sportem zwykle zaczyna się właśnie od posłuszeństwa. Większość osób, które rozpoczynają szkolenie sprowadza na nie problem.
Do klasycznych i najbardziej popularnych należy: ciągnięcie przez psa na smyczy w czasie chodzenia na spacery, brak reakcji na przywołanie, oraz skakanie podczas przywitania. Do rzadszych, chociaż też popularnych, należy agresja w stosunku do innych psów. Wielu ludzi ma problem z komunikacją z własnym psem – brak umiejętności czytania sygnałów wysyłanych przez niego, nieumiejętność nagradzania i motywowania zwierzęcia, nieprawidłowy sposób głaskania i zabawy, niewłaściwie stosowane korekty (w czasie próby eliminacji niepożądanych zachowań). Wszystko to prowadzi do niepotrzebnego chaosu i zamętu w relacjach z czworonożnym towarzyszem.
Etologia takich nieporozumień, czasem nie jest związana tylko z brakiem umiejętności w kontaktach z własnym psem, ale często bierze się z niewłaściwego dobrania psa do prowadzonego stylu życia. Tu doskonałym przykładem jest powszechnie kupowany przez rodziny z małymi dziećmi (często już przed zakupem psa cierpiące na wystarczający deficyt czasu), pozornie uroczy labrador lub Golden Retriver, który ma być niekłopotliwym uwieńczeniem sielankowego obrazu rodziny z pięknym i wesołym psem u boku. Wiele osób, nie zdaje sobie sprawy z tego, że każdy Retriver jest fantastycznym kompanem, ale także typowym psem myśliwskim, o dużym temperamencie, który na co dzień potrzebuje dużej dawki ruchu i zajęcia. Typowy przedstawiciel swej rasy do flegmatyków nie należy, ale za to świetnie sprawdzi się w psich sportach.
Szkolenie z zakresu posłuszeństwa, to nie tylko nauka wykonywania określonych poleceń, która ma zastosowanie w czasie wspólnego życia z psem. Oprócz nauki podstaw, związanych z funkcjonowaniem w normalnym otoczeniu, takich jak chodzenie przy nodze na luźnej smyczy, bez niej, przywołania w czasie spacerów, zostawanie w określonej pozycji czy przynoszenie piłeczki w czasie zabawy, to posłuszeństwo jest też dyscypliną sportu.
Zwykle pierwszy pies, z którym rozpoczyna się treningi jest zupełnie przypadkowy i mniej lub bardziej do tego się nadaje – przewodnik trenuje z tym zwierzęciem, które aktualnie ma. Dopiero następne zwierzę najczęściej jest specjalnie wybrane pod kątem określonej dyscypliny sportu, którą właściciel planuje uprawiać (do posłuszeństwa nadaje się pies każdej rasy, który posiada predysponujące go do tego skłonności fizyczne oraz psychiczne – szybkość, skoczność, dynamikę, popęd aportu, chęć jedzenia itp.). Bardzo dużo psów startujących w posłuszeństwie to przedstawiciele takich ras jak Border Collie, Owczarek Australijski, Owczarek Belgijski (we wszystkich odmianach, ze szczególnym ukłonem w stronę Malinois), Retriver, Owczarek Niemiecki.Jednak na zawodach (np. Obedience klasa „0”) widuje się przeróżne psy, włącznie z ciężkimi Molosami.
Myśląc o startach należy pamiętać , żeby treningi zacząć pod okiem osoby doświadczonej, która ma uprawnienia instruktorskie Związku Kynologicznego lub jest czynnym zawodnikiem – zna trendy panujące w danej dyscyplinie i potrafi nie tylko pracować z psem, ale przede wszystkim umiejętnie korygować błędy przewodnika jako trener. Paradoksem jest prowadzenie zajęć przez osoby, które nigdy w swoim życiu nie przygotowały żadnego psa do egzaminu wg regulaminów zatwierdzonych przez Główną Komisję Szkolenia Psów (ZKwP), nie startowały w zawodach, bądź ich doświadczenie ogranicza się do epizodycznych startów z jednym psem w najniższych klasach. Niestety jest to niezwykle popularne.
Poszczególne kraje posiadają wewnętrzne regulaminy posłuszeństwa sportowego oraz regulaminy międzynarodowe, wg których odbywają się Mistrzostwa Świata. Same zawody mogą mieć różną rangę, lecz na terenie danego kraju najważniejsze są jego Mistrzostwa (np. Mistrzostwa Polski).
Mistrzostwa Polski są jedyną imprezą , na której nie ma możliwości startów z psem nie posiadającym rodowodu bądź wnętrem (tu w zależności od dyscypliny psiego sportu). W przypadku pozostałych imprez nie ma to znaczenia. Ważne jest to, żeby jego przewodnik był członkiem Związku Kynologicznego oraz posiadał zapłaconą składkę członkowską za dany rok.
W Polsce mamy dwie możliwości trenowania posłuszeństwa – PT oraz Obedience. Pies Towarzyszący to regulamin podzielony na 3 stopnie trudności – PT1, będące tylko egzaminem, PT2 i PT3 – wg których to rozgrywane są zawody. Drugą możliwością jest Obedience, które z założenia jest dyscypliną dostępną dla wszystkich a sędzia zobligowany jest do oceny pracy psa z uwzględnieniem predyspozycji rasy (przywołanie „szybkie jak na cane corso” czy „zbyt wolne jak na malinois”). Ponadto nie wymaga zbyt wielu atrybutów potrzebnych do treningu (nie ma konieczności korzystania z całego szeregu sprzętu, jak w przypadku np agility, gdzie bez dostępu do toru treningi nie mają sensu). Podział klas jest zależny od stopnia zaawansowania psa – począwszy od klasy „0”, skończywszy na klasie mistrzowskiej – Obedience 3. We wszystkich regulaminach oceniana jest nie tylko poprawność i zgodność z regulaminem prezentowanych ćwiczeń, ale także ogólny obraz pracy psa i sposób jej wykonania.
Każdy z psów startujących lub zdających egzaminy musi posiadać książeczkę startową (książeczkę wyszkolenia psa), która jest tak samo ważnym dokumentem jak jego rodowód. Każdorazowo potwierdzany jest w niej udział psa w danej imprezie, wraz z datą oraz pieczątką sędziego.
Dzięki rozwojowi psiego sportu, szkolenie z zakresu posłuszeństwa jest nie tylko nieodzownym elementem wspólnego życia z psem, lecz także fantastycznym sposobem na wspólne spędzanie czasu i wciągającym hobby.
Jacek Lewkowicz
Kiedy najlepiej rozpocząć szkolenie psa? Kiedy jest jeszcze szczenięciem czy dopiero kiedy dorośnie ?
Wychowanie szczenięcia
Pracę z psem najlepiej zacząć już w wieku szczenięcym. Szczenie bowiem ma ogromny potencjał do nauki, a to czego się nauczy we wczesnej fazie rozwoju na stałe wpisuje się w repertuar jego zachowań. Dotyczy to wszystkich zachowań, zarówno tych, które chcielibyśmy widzieć u naszego psa, jak i takich, które w przyszłości mogą stać się problemem. Dlatego ważne jest aby od momentu, w którym szczenie trafi do naszego domu uczyć go właściwego zachowania i wprowadzać jasne reguły dotyczące tego co wolno, a czego nie.
Trzeba też pamiętać, że są zachowania, które jesteśmy skłonni akceptować u szczeniaka, ale nie chcielibyśmy aby w ten sam sposób zachowywał się kiedy będzie już dorosłym psem. Zgadzanie się na wszystkie szczenięce zachowania może okazać się pułapką i prowadzić do późniejszych kłopotów. Jednym z takich zachowań jest skakanie przy powitaniu. Kiedy mały golden czy owczarek skacze na opiekuna a my radośnie go witamy pamiętajmy, że właśnie takiego sposobu powitania uczymy psa i właśnie tak będzie się witał, kiedy ze słodkiej puchatej kulki zmieni się w 35 kilogramowego brytana. Jeśli nie chcemy aby w przyszłości nasz pies witał nas w ten sposób, uczmy go już w szczenięctwie aby stał wszystkimi łapami na ziemi kiedy wchodzimy do domu. Oczywiście nauka szczeniaka musi być dostosowana do jego wieku i możliwości.
Psie przedszkole
Do 12 – 16 tygodnia życia największy nacisk kładziemy na socjalizację, czyli zapoznanie psa z różnorakimi sytuacjami, miejscami, przedmiotami, ludźmi i zwierzętami z jakimi będzie miał kontakt w swoim dorosłym życiu. To, co pies pozna w tym czasie będzie traktował jako naturalną część środowiska i nie będzie się tego obawiał. W tym zakresie doskonale sprawdzają się zajęcia w psim przedszkolu, gdzie socjalizacja szczeniąt stanowi ważną część zajęć, a ich nieocenioną zaletą jest to, że prowadzone są pod okiem doświadczonych instruktorów.
Szkolenie szczeniaka – przedszkole dla szczeniąt
Już w szczenięctwie można zacząć szkolenie ucząc psa podstaw posłuszeństwa. Kilkunastotygodniowy szczeniak z łatwością nauczy się koncentracji uwagi na opiekunie, siadania, warowania, chodzenia na luźnej smyczy i wielu innych zachowań. Praca powinna opierać się na zabawie i być dla psa przyjemna. Niedopuszczalny jest przymus, krzyk czy karcenie wywołujące strach czy ból. Jeśli szczeniak nauczy się, że wykonywanie poleceń daje radość, z radością będzie je wykonywał jako dorosły już pies. I w tym celu warto wybrać się ze szczeniakiem do psiego przedszkola, gdzie będzie miał okazję uczyć się podstawowych poleceń również w towarzystwie innych szczeniąt, w sposób dostosowany do jego potrzeb i możliwości.
Szkoła szkolenia psów
Jeśli nasz pies skończył już cztery miesiące warto zapisać go na kurs z zakresu podstawowego posłuszeństwa. W trakcie takiego kursu młody pies nauczy się wykonywania podstawowych poleceń i wielu dodatkowych umiejętności przydatnych w codziennym życiu. Zaletą szkolenie psa w wieku młodzieńczym jest nie tylko nauka podstawowych umiejętności, ale również komunikacji z opiekunem. Prawidłowo prowadzone szkolenie wzmacnia więź ze zwierzęciem, uczy w jaki sposób egzekwować wykonywanie poleceń bez uciekania się do przymusu i karcenia. Uczy psa, że kontakt z opiekunem jest źródłem przyjemności, radości i zabawy. Dzięki temu łatwiej panować nad rozbrykanym podrostkiem zarówno w domu, jak i w trakcie spacerów. Dodatkowo należy pamiętać, że rozwój zachowania psa przebiega etapowo. Na poszczególnych etapach występują charakterystyczne zachowania czy ewentualne trudności. Wykwalifikowany instruktor posiadający duże doświadczenie i wiedzę na temat ontogenezy behawioru w profesjonalny sposób dopasuje pracę szkoleniową do poziomu psa i jego indywidualnych potrzeb, a co równie ważne poprawi nasze ewentualne błędy zapobiegając wyuczeniu i utrwaleniu niewłaściwych zachowań.
Szkolenie psów dorosłych
Oczywiście szkolenie psa można zacząć również kiedy jest on już psem dorosłym, a nawet starszym. Do momentu, w którym pies jest sprawny a jego zmysły funkcjonują w sposób prawidłowy bez problemu można go szkolić. Pracę rozpoczynamy od nauki podstawowych poleceń i tu również warto skorzystać z zajęć szkoły szkolenia psów, które oferują zajęcia z zakresu podstawowego posłuszeństwa. Nauka podstawowych umiejętności zwiększa możliwość kontroli psa, a tym samym zwiększa jego bezpieczeństwo i swobodę. Pies, który wraca do opiekuna na polecenie, siada, waruje, potrafi chodzić przy nodze, zostaje we wskazanym miejscu, częściej puszczany jest ze smyczy, ma więcej możliwości swobodnego biegania czy kontaktów z innymi psami. To co równie ważne, że szkolenie psa zaspakaja jedną z ważnych psich potrzeb, potrzebę aktywności i kontaktu z opiekunem. Dobrze prowadzone szkolenie jest nie tylko nauką, ale atrakcyjnym sposobem na wspólne spędzanie czasu. Dlatego wiele osób, które raz rozpoczną przygodę ze szkoleniem chętnie kontynuuje naukę na kursach na poziomie zaawansowanym doskonaląc psie umiejętności i ucząc go coraz to nowych zachowań.
Chcesz rozpocząć szkolenie psa pod okiem doświadczonego instruktora – zapraszamy do naszej szkoły szkolenia psów Canid w Krakowie.
Ewelina Włodarczyk
Żywienie w pierwszym roku życia psa jest bardzo ważne. Intensywnie rozwijający się organizm wymaga szczególnej troski, a jakiekolwiek błędy żywieniowe popełnione w tym okresie mogą skutkować poważnymi schorzeniami, które często są nieodwracalne.
Według Bloomfield (1994) u szczeniąt wyróżniamy 4 etapy rozwoju
Kilka zasad dotyczących prawidłowego żywienia szczeniąt
Najlepszym, najbardziej wartościowym pokarmem dla nowonarodzonych szczeniąt jest mleko suki.
Strawność białka, tłuszczu, laktozy a także składników mineralnych mleka dla szczeniąt wynosi ponad 94% (Kienzle i wsp. 1985).
Tabela. Porównanie zawartości składników pokarmowych w mleku różnych gatunków zwierząt
Rodzaj mleka |
Sucha masa |
Białko ogólne |
Tłuszcz surowy |
Laktoza |
Mleko suki |
23,0 | 9.7 | 9.3 | 3.1 |
Mleko krowy |
12,0 | 3.3 | 3.2 | 4.6 |
Mleko kozy |
9,3-14,3 | 3.76 | 2.0-5.9 | 4.4 |
Mleko owcy |
13,3-25,0 | 4.3-6.6 | 2.2-12.8 | 4.0-6.0 |
Zawartość podstawowych składników pokarmowych w mleku suki i krowim jest znacznie zróżnicowana. Ponadto występują różnice w zawartości niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, składzie aminokwasowym białka jak również związków mineralnych i witamin.
Pierwsze ssanie suki przez szczenięta powinno nastąpić jak najszybciej po porodzie.
W siarze znajduje się wiele wartościowych składników ale przede wszystkim przeciwciała- immunoglobuliny IgG, odpowiedzialne za odporność wtórną organizmu. Ich zawartość w siarze suki jest największa do 18 godzin po porodzie i z czasem maleje (Ishikawa i wsp., 1998)
Jeśli nie mleko suki to co?
W badaniach Iben i Sadila (1993) strawność składników pokarmowych komercyjnego preparatu mleko zastępczego dla szczeniąt wynosiła 94,3%, a mieszaniny przygotowanej metodą domową 84,16%.
Przykładowe preparaty mleko zastępcze przygotowane metodą domową
Przykład 1 | Przykład 2 |
– 0,8l mleka krowy – 0,2 l śmietany 12% – 1 żółtko jaja – 6 g maczki z kości – 2000jm Wit A – 500 jm Wit D |
– 1 szklanka mleka krowiego – jedno żółtko jaja kurzego – 1 łyżka stołowa cukru – 1 łyżka świeżej śmietany lub masła – 5 łyżek naparu rumianku – 1 łyżeczka fosforanu wapnia |
Preparaty mleko zastępcze to pełnoporcjowe, zbilansowane dawki dla szczeniąt. Można je stosować wyłącznie lub jako preparaty uzupełniające ale również jako dodatek dla suk w ciąży i laktacji.
Porównanie składu chemicznego preparatów mlekozastępczych wybranych firm:
Wyszczególnienie |
Sucha masa |
Białko surowe |
Tłuszcz surowy |
Popiół surowy |
Włókno surowe |
Ca |
P |
BEAPHAR Puppy Milk |
96,5 |
24 |
24 |
7 |
0 |
0,86 |
|
Bosch Puppy Milk |
95,0 |
30 |
25 |
7,5 |
0,1 |
1,1 |
0,8 |
Britt Care Puppy Milk |
bd |
20 |
18 |
bd |
1 |
1,2 |
0,7 |
DR.CLAUDER’S Hundemilch |
bd |
30 |
19 |
7,25 |
0,6 |
bd |
bd |
Fitmin Dog Puppy Milk |
bd |
25 |
23 |
5 |
0,1 |
1 |
0,6 |
JOSERA Wellpenstarter |
bd |
21 |
19,5 |
9 |
0,1 |
|
|
Mera dog Puppy Milk |
bd |
25,2 |
18 |
7,5 |
0,3 |
1,1 |
0,7 |
Royal Canin Babydog Milk |
97 |
33 |
39 |
6 |
0,5 |
1,1 |
0,8 |
Trovet PMR Puppy Milk |
bd |
28 |
30 |
6,20 |
bd |
1,2 |
0,8 |
Vetoquinol Biowet Canmilk |
96 |
26,5 |
26 |
6 |
bd |
bd |
bd |
bd- brak danych
Dawkowanie
– Preparat podajemy najczęściej w temperaturze 36-39 stopni
– Mleko podaje się w odpowiedniej ilości i częstotliwości, zależnie od wieku szczenięcia.
– Do 2 tygodnia życia szczenięta powinno karmić się co 2 godziny, nie więcej niż 5 ml jednorazowo
– W wieku 2 tygodni szczenięta powinny otrzymywać mleko 9 razy na dobę.
– W trzecim tygodniu można już zastosować sześciogodzinną przerwę nocną i podawanie mleka 7 razy dziennie.
Mleko stanowi wyłączny pokarm do około 3 tygodnia życia szczeniąt. Dokarmianie stałymi pokarmami rozpoczyna się w wieku 3-4 tygodni w zależności od liczby szczeniąt w miocie i kondycji suki.
czwarty tydzień życia, wprowadzamy stałe pokarmy mięsno-nabiałowe,
piąty tydzień życia, wprowadzamy mięsno-nabiałowo-węglowodanowe.
Kolejność wprowadzania do diety pokarmów stałych
dr Olga Lasek
Wiele osób zastanawia się nad tą kwestią, nie znajdując jednoznacznej odpowiedzi. W osobowości kotów możemy zaobserwować bowiem pewien dualizm, a w zachowaniu paradoks – zaawansowany indywidualizm i przywiązanie do miejsc i ludzi oraz samotnictwo połączone z poczuciem wspólnoty… Ale zanim rozłożymy na czynniki pierwsze charakter naszych puszystych pociech, przyjrzyjmy się ich historii.
Pupile faraonów
Za miejsce udomowienia kota uważa się powszechnie starożytny Egipt. Koty zyskały sobie tam szacunek ze względu na ochronę przed szkodnikami jaką zapewniały magazynowanej żywności. Z czasem zostały udomowione i otoczone ludzką opieką. Uzyskały bardzo wysoki status społeczny. Zabicie kota równało się karze śmierci, a w razie śmierci naturalnej były grzebane z największą czcią. Ich patronką była bogini Bastet – kobieta o głowie kota.
Ekspansja kocich wdzięków
Z Egiptu koty rozprzestrzeniły się po całym świecie, zasiedlając kolejno Bliski Wschód, Indie, Daleki Wschód, Europę poprzez Włochy i obydwie Ameryki. Co ciekawe w starożytności, koty nie były jeszcze dość rozpowszechnione w Europie północnej, a ich posiadanie świadczyło o wysokim statusie społecznym. Niestety ich status zmienił się drastycznie wraz z nastaniem chrześcijańskiego średniowiecza. Wiązane z siłami piekielnymi, koty były często palone na stosach wraz z domniemanymi czarownicami. Wszystko zmieniło się na powrót w XVIII wieku. Koty znów zaczęły być cenione za walkę ze szkodnikami i umilanie towarzystwa ludziom. Zaczęto rozróżniać i opisywać ich rasy, krzyżować, hodować i wystawiać. I to wszystko trwa do dziś dzień…
Powściągliwość uczuć
Ze względu na swoje samotnicze usposobienie, kot jest uważany za zwierzę asocjalne. Nie chodzi tu tylko o towarzystwo ludzi, ale także innych reprezentantów gatunku. Reaguje tylko w sytuacjach potrzeby – w przypadku ludzi – pieszczot i jedzenia, a w przypadku przedstawicieli własnego gatunku, rozmnażania i opieki nad młodymi. Wielu zatem powie, że kota można uznać za swoistego „pasożyta” ludzkich domostw, jednak można zaobserwować u niego zachowania, które będą świadczyły wręcz odwrotnie. Wszelkie prezenty, które zostawia nam na progu domu lub parapecie, w postaci myszy czy ptaków, to okazywanie wdzięczności za opiekę. Niewielu zdaje sobie również sprawę z tego, że kocie mruczenie posiada określone częstotliwości, które przyspieszają regenerację naszych sił witalnych. Nie wyjaśniono również racjonalnie faktu, dlaczego koty kładą się najczęściej w pobliżu miejsc na ciele czy organów, które sprawiają nam problemy. Możemy zatem z całą pewnością stwierdzić, że są zarówno samotnikami jak i zwierzętami socjalnymi.
Najczęściej nie zdajemy sobie sprawy, że pozostawienie psa w samochodzie na dłużej niż 15 – 20 min – nawet jeśli wydaje nam się, że na zewnątrz, wcale nie jest tak bardzo gorąco – wiąże się z ogromnym ryzykiem i może skończyć się dla naszego pupila tragicznie.
Za przestrogę niech posłuży choćby ta informacja, że przy średniej temperaturze 22°C, temperatura w samochodzie, może wzrosnąć aż do 50°C w przeciągu zaledwie pół godziny! Czy przy podobnej temperaturze staliście może przez dłuższy czas w korku? Jeśli tak, to doskonale wiecie że nieznośnie gorąco robi się już po upływie dosłownie kilku minut. Przy temperaturze bliskiej 30 stopni, samochód oczywiście będzie nagrzewał się o wiele szybciej i o wiele mocniej, szanse na przeżycie naszego czworonoga, będą spadały wprost proporcjonalnie.
Mechanizmem przystosowawczym dla psów, który zapewnia im chłodzenie organizmu, jest dyszenie. Musicie pamiętać, że nawet jeżeli zostawicie uchylone okno w samochodzie, albo posiadacie przyciemniane szyby, temperatura w środku nie będzie na tyle niska, żeby pies mógł się z powodzeniem chłodzić, ponieważ nie będzie różnicy temperatur pomiędzy otoczeniem a jego ciałem. Taki stan rzeczy będzie prowadził do jego stopniowego wyczerpania, a w konsekwencji do śmierci w bardzo krótkim czasie!
Nieprzekonanym przypominamy, takie postępowanie ma od jakiegoś czasu także konsekwencje prawne. Narażenie lub doprowadzenie zwierzęcia do śmierci z powodu zbyt wysokiej temperatury i pozostawienia w samochodzie, jest przestępstwem, o którym mowa 35 art. 1 Ustawy o Ochronie Zwierząt i jest zagrożone karą grzywny, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności do roku. Sąd również może orzec przepadek zwierzęcia (odebrać je właścicielowi).
Jeżeli jesteśmy świadkami znęcania się nad zwierzęciem, należy natychmiast poinformować policję lub straż miejską. Jeśli funkcjonariusze stwierdzą, że dłuższe pozostawanie psa w aucie będzie skutkowało jego śmiercią, mają prawo użyć wszelkich środków umożliwiających wydostanie go z pojazdu – włącznie z wybiciem szyby. W ekstremalnych przypadkach wcale nie musicie czekać na przyjazd odpowiednich służb, macie nie tylko prawo, ale wręcz obowiązek uwolnić zwierzę, a więc wybić szybę. Jak stanowią przepisy nie poniesiecie za to żadnych konsekwencji, ponieważ ratujecie wartość cenniejszą niż mienie – ratujecie życie.
Jaką sytuację można uznać za ekstremalną? Kiedy widzisz psa zamkniętego w samochodzie na rozpalonym parkingu lub ulicy, który siedzi spokojnie i nie stara się z niego wydostać, lub leży na skutek utraty przytomności. Pamiętaj, to jest moment kiedy od śmierci dzielą go dosłownie minuty. DZIAŁAJ !
Główne (stopniowane od najlżejszy do najcięższych) objawy przegrzania jakie możesz zaobserwować u psa to:
– ciężkie, nierównie dyszenie
– przyspieszony puls
– bardzo zaczerwieniony język
– apatia
– problemy z koordynacją
– wymioty
– biegunka
– utrata przytomności
Pierwsza pomoc w wypadku przegrzania, polega na:
– przenieś go w chłodne zacienione miejsce
– postaraj się obniżyć temperaturę jego ciała poprzez okłady wilgotnymi ręcznikami (użycie lodowatej wody, może doprowadzić do szoku termicznego, więc nie rób tego!)
– daj mu chłodną wodę do picia, aczkolwiek dawkuj mu ją powoli i w małych porcjach
– kontynuuj schładzanie aż do unormowania się oddechu u psa
Redakcja dogosfera.pl